Crossing Border: Schrijvers en muzikanten stijgen boven zichzelf uit in de Schuilkerk

©Jassir Jonis

Er viel dit weekend veel te ontdekken op Crossing Border in Den Haag, waardoor verschillende bezoekers er elk een heel andere avond konden beleven. Zelf vielen wij als een blok voor de Schuilkerk, een prachtige nieuwe festivallocatie met een heel bijzondere sfeer.

Wat Crossing Border doet, is zeldzaam in festivalland. Schrijvers, dichters en muzikanten wisselen elkaar af op het podium, vaak aansluitend, zodat je altijd wel iets ontdekt waarvoor je niet gekomen was. Zo werd het concert van de Ierse bard Adrian Crowley in de Schuilkerk voorafgegaan door een gedicht van de Nederlandse Maxime Garcia Diaz, uit haar dichtbundel Het is warm in de hivemind.

Maxime Garcia Diaz (©Remco Koers)


Het contrast tussen haar enigszins schizofrene, naarstig voortscrollende gedicht, waarin haar eigen verwarrende gevoelens doorkruist werden door memes, hartjes en celebrity gossip over Britney en Ariana, en zijn opzettelijk archaïsche teksten, waarin verstekelingen op zee de oceaan in hun schoenen ontdekken en gekwetste kraaien uiteindelijk terug het luchtruim kiezen, kon niet groter zijn. Maar ze hadden ook wat gemeen: een perfecte, intense uitvoering – Garcia Diaz bracht haar lange gedicht helemaal uit het hoofd – en het talent om in wat heel ernstig klinkt ook de humor en absurditeit te zien.

Adrian Crowley begon zijn concert met een uitgepuurde cover van ‘Wild Is the Wind’ van David Bowie, en vanaf het moment dat hij met zijn zorgelijke ogen de kerk inblikte en ‘Love me, love me, love me…’ zong waren wij helemaal mee. Een gedurfde opener, want weinig artiesten schrijven zelf songs die niet verbleken bij dat nummer, ook Adrian Crowley niet. Maar met zijn doordringende, diepe stem, die hij afwisselend zelf begeleidde op een ouderwetse rode Gretschgitaar en een even onhippe Mellotron, creëerde hij een erg intieme sfeer in de kerk. Ook zijn teksten waren de moeite: Afsluiter ‘Fortune Teller Song’ toverde aan het einde van dit ingetogen concert alsnog een brede grijns op ons gezicht.

Nederland, Den Haag, 05112021. Crossing Border festival, dag twee. Onder meer in Korzo Theater, Cremers basement en de Schuilkelder. Met Adrian Crowley. ANP / Hollande Hoogte / Remco Koers
Pajtim Statovci (©Tim Vernimmen)

Eerder op de avond was het nog een beetje zoeken naar de juiste toon. De Belgische schrijver Jens Meijen las een intrigerend fragment uit zijn dystopische boek De lichtjaren waarin de klimaatverandering uit de hand loopt en er een heremietkreeft in de ventilatiekoker huist. De Finse auteur met Kosovaars-Albanese roots Pajtim Statovci zorgde pas echt voor vervreemding door in perfect Engels aan te kondigen dat hij ons een stuk uit zijn roman zou voorlezen… in het Fins. ‘Grapje’, zeg je dan doorgaans na enkele seconden, maar neen, hij las echt een heel verhaal voor in het Fins, dat nadien door een vrouw werd herhaald in het Nederlands. Die deed dat prima, maar dit leek eerder een komische sketch dan een lezing.

De New Yorkse zangeres Cassandra Jenkins – bezig aan haar eerste Europese tournee – moest vervolgens even op temperatuur komen in de grote, koude kerk. Haar stem klonk erg stil, haar drummer veel te fors. Maar na enkele nummers groeide er stilaan een tevreden glimlach op haar gezicht, maakte ze af en toe een grapje, en zong ze wat luider, waardoor we haar verhalende teksten beter konden verstaan. ‘The poetry is not lost on me,’ hoorden we in het droevige ‘Ambiguous Norway’, over de tijd die ze daar doorbracht nadat de voorman van haar voormalige band Purple Mountains vlak voor de tour zou beginnen zelfmoord pleegde. Ook Jenkins ziet, door alle droefenis heen, schoonheid in het surrealisme van het menselijk bestaan.

Colson Whitehead (©Tim Vernimmen)


Dat is misschien wel de grootste verdienste van Crossing Border: dat het festival je ook met andere oren doet luisteren naar de teksten van de aanwezige singer-songwriters, die soms minder goed te verstaan zijn, maar tegelijkertijd veel aanstekelijker klinken met muziek erbij. In die zin hadden wij het fijn gevonden als pakweg Colson Whitehead, die kwam voorlezen uit zijn boek The Underground Railroad, al wat muzikale begeleiding had gekregen van de jazzband van Theon Cross die nadien kwam. Whitehead’s tekst vol referenties kwam niet echt over bij wie zijn werk niet kent. Gelukkig was er nog een grappige uitsmijter waarin hij de draak stak met Star Wars.

En toen was het dus de beurt aan Theon Cross en zijn band, die met zijn grommende, donderende tuba meteen van wal stak in een ouverture die Star Wars-componist John Williams vast had kunnen smaken. Helaas zakte het concert later wat in, omdat Cross zichtbaar vermoeid raakte, en dan maar een sologitaar-intermezzo inlaste. Misschien was het beter geweest om het concert wat rustiger op te bouwen, en er dan aan het einde alle stoppen uit te trekken. Zijn met klankvervormers beklede tuba zat ook aanzienlijk dieper in de mix dan op de plaat, waardoor de saxofoon domineerde. Gelukkig bleek zijn mix van jazz, funk en Caraïbische ritmes alsnog de ideale manier om alles even los te gooien na al dat brave stilzitten. Een mooi orgelpunt in een verder alweer heel geslaagde avond.

Nederland, Den Haag, 05112021. Crossing Border festival, dag twee. Onder meer in Korzo Theater, Cremers basement en de Schuilkelder. Met Theon Cross. ANP / Hollande Hoogte / Remco Koers
Crossing Border Logo

Crossing Border 2022

Locatie
Nederland
Den Haag, Nederland
Datum 2-5 november 2022
Tickets Niet meer beschikbaar.