De ontwikkeling van een muzikale stroming in een fictief verhaal gieten als altijd een beetje tricky. We zagen het misgaan in tv-series als Vinyl en The Get Down, die met half interessante personages slechts deels konden boeien. Rens Dietz pakt het in zijn boek ‘Geloof De Hype!’ een stuk geslaagder aan: hij laat de muziek de hoofdrol spelen. Het verhaal vat de afgelopen zestig jaar aan alternatieve muziek, met punk als rode draad, op een vermakelijke wijze samen.
Sterke verhalen
De eerste hoofdstukken worden verteld door een vader met sterke verhalen. De fictie in het boek is soms wat vergezocht: de verteller was continue op het juiste moment op de juiste plek en kende de juiste mensen. Dat de beste man voor drie maanden praktisch in het legendarische punkhol CBGB woonde willen we nog geloven. Maar wanneer Sex Pistols manager Malcom Maclaren naar vaders ongevraagde zakenadvies luistert, houdt het voordeel van de twijfel op. In latere hoofdstukken bevestigt zoonlief dat zijn vader zichzelf vaak een rol gaf in een situatie waar hij niks mee te maken had. Hierdoor worden die overdreven verhalen met terugwerkende kracht toch nog grappig.
Geloof De Hype wordt vanuit de eerste persoon verteld en dat geeft het boek een extra dimensie. De verhalen over de Amsterdamse krakersscene en de talloze avonden in Paradiso met o.a. Jesus and the Gospelfuckers spreken dankzij de persoonlijke anecdotes aanzienlijk meer tot de verbeelding. Dit gevoel wordt nog sterker tegen het einde van het boek, wanneer scenes van Lowlands en clubshows worden besproken, waar je als jongere lezer ook bij hebt kunnen zijn.
Punk als politieke voorhoede
Naast de shows wordt ook het maatschappelijke landschap waarin de punk opbloeide extra benadrukt door de ervaringen van de hoofdpersoon. Van de rellen rondom de kroning van Beatrix en de werkloosheid in Engeland, tot de New Yorkse drugsproblematiek van de jaren 70. Sterk voorbeeld is hoe de Nederlandse punkbands veertig jaar geleden al aankaartten dat de racistische figuur Zwarte Piet echt not done is. Punk als maatschappijkritische voorhoede, zoals het ooit bedoeld was.
Hoewel onder de punkers een progressieve mentaliteit heerst, wordt deze niet per se weerspiegeld in de keuzes die de auteur van het boek maakt. Als we niet The Beatles, maar Buddy Holly tot beginpunt van de moderne alternatieve muziek bombarderen, had dat extra stapje richting Sister Rosetta Tharpe ook nog wel gekund. Waar even verderop de auteur toegeeft dat punk pijnlijk wit is, had een voorbeeld zoals X-Ray Spex juist extra toegevoegde waarde kunnen hebben. Dat de politieke boodschap van Bloc Party vervolgens wel extra wordt benadrukt is erg verfrissend, aangezien deze band gauw relevantie verloor.
Anarchy in the UK
Naast een aantal Nederlandse voorbeelden voeren vooral de Britten de boventoon. Bekende namen als The Clash, Sex Pistols en Joy Division passeren de revue. Dietz is zich bewust van deze Britse oververtegenwoordiging. Zo is het even grinniken op het moment dat hij aankaart dat de Britten een muziekstroming willen claimen die eigenlijk uit de VS is over komen waaien. De Amerikanen worden echter wel degelijk gemist. De Proto-punk van The New York Dolls wordt slechts in een bijzin benoemd. MC5 en The Stooges moeten het doen met een los kader. Dit boek wil zichzelf zien als een alomvattende samenvatting van punk, maar ondertussen schittert D.C. Hardcore met bands als Minor Threat, Scream en Jawbreaker door afwezigheid. Wel uitgebreid besproken: The Ramones en The Strokes.
De gebreken kunnen worden toegeschreven aan de manier waarop het verhaal door fictieve figuren wordt verteld. De kameraad van de verteller zat nou eenmaal in New York, niet in Washington. Praktisch lijkt het er echter op dat de redactionele keuzes zijn gemaakt op basis van de hitlijsten en persoonlijke smaak, in plaats van punk scherp in het vizier te houden. Juist omdat het boek voelt als een uiteenzetting van de persoonlijke voorkeur, met alle bokkensprongen die daarbij te pas komen, sijpelt de liefde voor de bands tussen de regels door. Een gevolg hiervan is wat het boek echt uniek maakt. Dietz krijgt het voor elkaar om een lijn te trekken van Sex Pistols, via The Cure en Arctic Monkeys, naar de nieuwe lading postpunk bands zoals IDLES.
Onderaan de streep is Geloof De Hype vooral een intensieve beginnerscursus postpunk. Voor het ontdekken van punkacts die nooit in de hitlijsten stonden zul je ergens anders terecht moeten. Maar alles wat er besproken wordt, wordt besproken met liefde en diepgang. Compleet met online extra bonus materiaal. Dit boek is hiermee vooral geschikt voor de liefhebbers van Franz Ferdinand of Fontaines DC, die behoefte hebben aan meer muzikale geschiedenis en context. En dat er in de afgelopen decennia gave bands uit de punk zijn voortgekomen, daar is geen woord fictie aan.
