Primavera Sound Barcelona heeft de reputatie van een festival waar de zon altijd schijnt, en grotendeels terecht – al viel er dit jaar een beetje regen. Maar enkele van de beste concerten spelen zich af in het koude, aardedonkere Auditori del Forum, en wie daarin verdwijnt dreigt slechts lang na zonsondergang weer onder de mensen te komen. Een verslag uit de welluidende catacomben van Primavera.
William Basinski
Het Auditori-programma opende donderdag met iets heel bijzonders, namelijk een orkestuitvoering van één van de Disintegration Loops die de New Yorkse experimentele componist William Basinski aanvankelijk opnam door een stukje afbladderende geluidstape eindeloos af te spelen. Dat naspelen klinkt misschien eenvoudig – ‘gewoon 1000 keer hetzelfde, mensen!’ – maar dat is het natuurlijk niet. Het broze, haperende, verrassend ontroerende geluid van de uiteenvallende tape valt niet zomaar te reproduceren, hoe virtuoos de muzikanten ook zijn op hun instrument.
Bovendien kon de componist van deze versie – of waren het de orkestleden zelf? – het klaarblijkelijk niet laten om hier en daar een tierlantijn of een kwinkslag toe te voegen, of de strijkers wat sterker aan te zetten. In andere stukken werkt dat prima, maar in deze context voelden deze subtiele toevoegingen van elementen die eerder niet te horen waren misplaatst, en deden ze het effect van het oorspronkelijke werk te niet. Basinski zelf, die aan het einde even op het podium kwam, bleek echter zeer verguld: ‘Mijn werk wordt zelden zo uitgevoerd, weet je. Ik ben Philip Glass niet.’
Charlemagne Palestine
Ook Philip Glass niet, maar wel een tijd- en geestesgenoot van die grensverleggende minimalistische componist was de gemoedelijke zeventiger Charlemagne Palestine, die vrijdag de avond mocht openen. Hij ging zijn met kleurrijke stukjes stof en knuffeldieren versierde piano te lijf met verstijfde vingers en klauwachtige handen, in steeds intensere, hamerende improvisaties. Toen hij na meer dan een half uur even stilviel volgde er aarzelend applaus, dat hij met het skelet van een melodie al snel weer het zwijgen oplegde. Vervolgens verraste hij opnieuw met Indisch geïnspireerde gezangen, om dan twee bolronde glazen met water en cognac boven te halen die hij eerst een tijdlang ritmisch tegen elkaar tikte en uiteindelijk feestelijk uitdronk. Heel bijzonder om deze eigenzinnige oude rot hier eens in levenden lijve bezig te zien.
Joanna Sternberg
Vervolgens was het de beurt aan de ontwapenende, enigszins neurodivergente Joanna Sternberg, die naar eigen zeggen diens opkomst helemaal verknoeid had. ‘Ik heb een bepaalde stoel nodig vanwege motorische problemen en die staat er niet, en door mijn autisme voelt het nu alsof alles zal misgaan,’ zei die. En inderdaad, af en toe haperde diens stem of instrument even, en verontschuldigde die zich uitgebreid.
Maar dat was oprecht nergens voor nodig, want of die nu gitaar of keyboards speelde, de songs bleken bijna allemaal even wonderlijk. Sternberg beheerst de kunst om al diens twijfels en frustraties en verdriet te vatten in kernachtige, geestige liedjes die zo quotable zijn dat we ze hier integraal zouden willen uitschrijven. Maar we zullen ons beperken tot deze, over diens worsteling met de genderkwestie:
‘I always say I’m done with trying. But then I try some more. I don’t feel right inside my body. Never felt right before. Never felt that I was a lady. Never felt like a man. You’re not the first to think I’m crazy. How could you understand? But don’t you ever feel like no one really knows you? Don’t you ever feel like no one ever will? Don’t you ever feel like no one will ever love you? Don’t you dare feel that you are alone.’ Diepe zucht.
Chelsea Wolfe
Chelsea Joy Wolfe, die haar middle name om begrijpelijke redenen achterwege laat, heeft een andere muzikale methode om met haar donkerste demonen en akelige episodes van slaapverlamming om te gaan. Ze schrijft er angstaanjagende songs over waarin ze de duisternis bewust opzoekt en daarmee controleert, en die kwamen in het stikdonkere Auditori met zijn uitstekende akoestiek perfect tot hun recht.
Anderzijds was deze met knusse zitjes aangeklede zaal misschien toch iets te gezellig voor haar soort muziek. Headbangen voelt raar als je in zo’n zeteltje zit, en misschien was haar set daardoor toch wat minder overrompelend dan had gekund in een andere setting. Niettemin kregen we nog steeds kippenvel van de ijzingwekkende combinatie van haar loepzuivere stem, gemene gitaarriffs en sinistere elektronica.
Jessica Pratt
De afsluiter op vrijdag was Jessica Pratt, wiens weergaloze stem heerlijk door het gebouw weergalmde – of die nu uit een ruisende cassettebandje komt of uit een toren van peperdure speakers in een perfect uitgeruste concerthal, ze blijft even betoverend. Bovendien was Pratt’s band uitgebreid met bas en percussie, en daar maakte ze op hoogst eigenzinnige wijze meesterlijk gebruik van.
De percussionist – geen drummer! – speelde nooit de hele tijd mee, maar bracht af en toe een korte roffel of een droge ‘plong’ voort die haar intrigerende folksongs subtiel naar een ander niveau tilden. Oprecht indrukwekkend, alleen jammer dat Pratt zelf heel weinig van zeggen was, en minstens de indruk gaf dat ze er niet veel zin in had.
‘Y’all like that, huh? Are y’all having a good time?‘ was zowat het enige wat ze zonder een spier te vertrekken wist uit te brengen, en we zouden zweren dat iemand in de zaal daar met een iets te luide ‘Are you?‘ op repliceerde. Zou de Californische gehoopt hebben op een sfeervol plekje in de zon op dat festival in Barcelona, en was ze daarom misnoegd door dit donkere auditorium? In dat geval: alle begrip.
Primavera Sound 2024
