De experimentele en elektronische muziek waarop Rewire focust, heeft de reputatie dat ze vooral door knopjesdraaiers en laptopvirtuozen bedreven wordt. Rewire bewees dit jaar opnieuw hoezeer dat beeld inmiddels achterhaald is.
Van alle meer dan honderd artiesten die Rewire dit jaar uitnodigde, toonde de 88-jarige Alvin Curran zich het dapperst. Donderdagavond stuurde hij bij wijze van openingsact 24 blazers in 8 bootjes het water op met de instructie om vooral te doen waar ze zelf zin in hadden, terwijl hij zelf afwisselend op een grote trom en een enorme hoornslakschelp speelde. Dat is durven, en hoewel het resultaat uiteraard niet harmonieus te noemen was, was het intrigerend om te horen hoe ideeën zich over het water verspreidden naarmate de muzikanten elkaar inspireerden. Toen de bootjes na ongeveer drie kwartier op de vooraf afgesproken tonen van het stokoude lied ‘We Shall Gather by the River’ de aftocht bliezen, rees er spontaan applaus bij de honderden mensen die zich voor dit gratis concert rond de vijver verzameld hadden.
Met en zonder stroom
Er dreven op 8 andere bootjes ook speakers mee, waaruit allerlei vooraf opgenomen geluiden en fragmenten weerklonken – één ervan klonk alsof enkele Haagse hangjongeren als muzikale verstekelingen met een hiphop spuwende ghettoblaster de boel probeerden te verstoren. Maar neen, Curran deed tijdens zijn soloconcert daags nadien in de Lutherse Kerk precies hetzelfde: behalve een piano had hij een keyboard bij zich met daarin honderden geluidssamples waarop hij vol overgave speelde zonder te weten welke klank waar verborgen was. Dat was soms leuk en vaak niet om aan te horen, maar hij maakte het nadien goed op piano en ramshoorn. “Mijn advies aan jonge muzikanten is dat je altijd moet zorgen dat je als de elektriciteit uitvalt ook nog muziek kan spelen,” vertelde hij zaterdag tijdens een interview.
Eenmansorkest
Dat deden veel artiesten dit weekend met overgave, op allerlei min of meer ongewone instrumenten waarvan de klank meestal elektronisch versterkt en vaak ook gemanipuleerd werd, maar die ze duidelijk tot in de details beheersten. Vrijdag ontpopte de onnavolgbare Colin Stetson zich tot eenmansorkest op saxofoon, in stukken die soms wel tien minuten duurden en waarin hij zonder stoppen op zijn instrument blies, met zijn stembanden ook nog spookactige vocals toevoegde, en met zijn vingers op de toetsen voor percussie zorgde. Christian Fennesz overrompelde de Lutherse Kerk met niets meer dan een gitaar en een laptop, en Ben LaMar Gay en zijn band bliezen en zongen zich eerst de longen uit het lijf om dan iets wonderlijks te doen met niets dan een set handbellen en hun eigen lichaam.
Zang en dans
Ook de grenzen van het eigen lichaam werden door artiesten op Rewire gretig verkend. Met de door de werking van ons brein geïnspireerde voorstelling CORTEX creëerden Kiani del Valle, TAYHANA en Hamill Industries donderdag in de Koninklijke Schouwburg een adembenemend en perfect synchroon samenspel van visuals, muziek en zenuwbaanbrekende dansmoves. Choreograaf Amos Ben-Tal liet zondag drie dansers een angstaanjagend ratelende metalen constructie te lijf gaan. En de 77-jarige Joan La Barbara deed het helemaal alleen, zingend, fluisterend en zuchtend in de sfeervolle belichting van de Conservatoriumzaal, met niets dan de stembanden, luchtwegen en mond waarvan ze na decennialang oefenen precies weet wat ze kunnen. Het stuk ‘Erin’ dat een sleutelrol speelde op de soundtrack van de film Arrival was een hoogtepunt, maar ook het afsluitende ‘Windows’ was betoverend.
Laurie vertelt
In diezelfde stemmige ruimte waren zaterdagavond ook het Egyptische trio The Handover – op viool, oed en Ace Tone-orgel – en Matana Roberts indrukwekkend. Die laatste bezwoer het publiek om het hele concert lang met haar mee te neuriën tijdens een helaas moeilijk te volgen grabbel uit de Coin Coin-albums over diens familiegeschiedenis. Dit concert was een hoogtepunt, maar het had nog veel beter kunnen zijn met iets meer toelichting tussendoor. Dat deed meesterverteller Laurie Anderson tijdens haar afsluitende concert beter, onder meer aan de hand van een lange lijst van woorden die vandaag in de VS aanleiding kunnen zijn om projecten stil te leggen. Het vergt artiesten als deze om je echt te laten voelen wat er daar vandaag aan de hand is en op het spel staat. Maar er kon ook gelachen worden, onder meer met AI-beelden over de verzonnen levensloop van haar confabulerende grootvader.
Onverwacht
Tegenvallers waren er nauwelijks. Bij het concert van Matmos in de Koninklijke Schouwburg stonden er minstens nog eens evenveel mensen buiten aan te schuiven als er binnen konden – dat was jammer – en zondag werd het concert van Alvin Curran op de valreep en om onduidelijke redenen geannuleerd. Enkele artiesten brachten iets heel anders dan verwacht. De heren van Raime – vooral bekend van hun donkere meesterwerk Quarter Turns over a Living Line uit 2012 – speelden een uiterst lichtvoetige UK garage-set inclusief remixes van Whitney Houston en Toni Braxton. Anna von Hausswolff – vorige keer nog solo op kerkorgel – ontpopte zich dit keer tot frontvrouw van een hardrockband die misschien beter op Roadburn of zelfs Graspop had gepast. En ook Panda Bear liet zich omringen door een verrassend – en aangenaam – strakke band, al was het resultaat nog steeds een beetje statisch.
Niets dan lof
Het hoort er allemaal bij op Rewire, waar muzikanten die vaak ook op de platen van anderen opduiken voor de gelegenheid geheel hun eigen ding kunnen doen, en de grenzen verkennen van wat hun instrument, hun lichaam en hun verbeelding vermogen. Het is een eer en een genoegen om dat te mogen meemaken, en klinkt het niet, dan botst het, en wordt er doorgaans met evenveel vuur geapplaudisseerd. Zoals Alvin Curran het festival tijdens een gesprek zaterdag al samenvatte: ‘the richness, the variety, the imagination, the craziness, the simplicity, the complexity of it all is really astounding.’ We hadden het zelf werkelijk niet beter kunnen zeggen.
Ken je de Festival Cadeaukaart al?Hét cadeau voor feestend Nederland, in te wisselen bij meer dan 1.000 festivals. »
Rewire 2026
