Le Guess Who? is een festival van uitersten, die er bijna allemaal met hetzelfde enthousiasme ontvangen worden. Je moet erbij zijn om het te geloven, en vervolgens wil je het nooit meer missen. Verslag van een heerlijk weekend.
De rijkgeschakeerde ritmes van het Afrikaanse continent waren dit weekend overal op Le Guess Who? Die werden ooit geboren uit traditionele percussie-instrumenten, maar vormen vandaag nog steeds de drijvende kracht achter veel modernere muziek.
Dat bleek zaterdag duidelijk tijdens het afsluitende concert van het Congolees-Franse project KOKOKO!, ooit een collectief, nu helaas nog slechts een duo. Met een combinatie van plastic flessen, zelfgemaakte drums en elektronische apparaten produceerden ze een hypermodern geluid dat ons allerlei onverwachte spieren in onze dansbenen deed ontdekken. Meer van dat was nadien te horen in de club Basis tijdens een nacht vol artiesten van het Oegandese platenlabel Nyege Nyege Tapes.
Maar de Afrikaanse invloeden doken ook op waar je ze veel minder zou verwachten.
Het uit de kluiten gewassen ensemble Idris Ackamoor and the Pyramids, dat op Le Guess Who? zijn vijftigste verjaardag vierde, ontstond in de jazzscene van Chicago, waar zwarte muzikanten de connectie met het continent al decennialang exploreren.
Maar ook het meeslepende kwartet van Muriel Grossmann – met leden afkomstig uit Oostenrijk, Servië en Catalonië – haalde duidelijk niet alleen inspiratie bij de spirituele jazz van Coltrane & Co, maar ook bij de jazzy Afrobeat van de Nigeriaan Fela Kuti.
Idem voor de psychedelische Zweden van Goat, die zaterdag de zaal op stelten zetten met enkele nummers die muzikaal zo op één van zijn LP’s hadden gekund – al gaven de twee onstopbare frontvrouwen van de band er vocaal een heel eigen draai aan.
Het festival had daarnaast een aantal heuse Afrikaanse sterren weten te strikken. Afsluiter in de grote zaal was zondag de Malinese Oumou Sangaré, die in de jaren 90 het pad baande voor vrouwelijke artiesten in een land waar dat niet voor de hand lag. Haar betoog over de toestand van haar land vandaag raakte een gevoelige snaar.
Eerder hadden we in dezelfde zaal een prachtig soloconcert gezien van de 88-jarige Zuid-Afrikaanse pianist Abdullah Ibrahim. Die had zich slechts met heel veel moeite laten overtuigen om op dit soort festival te spelen, maar slaagde er met een volledig geïmproviseerde performance in de bomvolle schouwburg een uur lang de adem te doen inhouden. De brave man zal zich zijn komst vermoedelijk niet beklaagd hebben.
De nasleep van dat stille, ingetogen concert illustreerde wat een uniek en enigszins geschift festival Le Guess Who? eigenlijk is. Een goede twee uur later ging een deel van hetzelfde publiek in hetzelfde gebouw compleet uit zijn dak bij de gestoorde riddims die de Londense producer The Bug uit zijn soundsystem mokerde. Het contrast was enorm, maar het enthousiasme even groot, zij het dat het op een totaal andere manier aan de oppervlakte kwam: van volslagen stilte naar totale gekte.
Dat je met een dergelijk divers programma zonder echte headliners vier dagen TivoliVredenburg kan vullen is echt een prestatie. Le Guess Who? is vaak een soort muzikale sauna, een deugddoende afwisseling van hete cabines en koude douches.
En het was nog niet afgelopen: een verdieping hoger was inmiddels een totaal tegenovergestelde dubproducer aan zijn set begonnen, de invloedrijke Dennis Bovell. Die maakte vooral furore in de 80s en 90s, zo bleek onder meer uit de zelfgemaakte dubversie van ‘It Ain’t Over ’til It’s Over’ van Lenny Kravitz waarmee hij afsloot.
Het was lang niet de enige cheesy song die de man bovenhaalde – met zijn eigen novelty song ‘Barbados, Island of Love’ als ‘hoogtepunt’. Maar de unieke manier waarop hij de tracks aan elkaar praatte en zong maakte veel, zo niet alles goed. En het hippe publiek droeg ook deze oldtimer op handen – Le Guess Who? ten voeten uit.
De grensverleggende klanken en methodes van de dub – in belangrijke mate bedacht door de dit jaar overleden Jamaicaan Lee ‘Scratch’ Perry, en vervolgens verder uitgewerkt door volgelingen als Bovell – waren dit weekend nauwelijks weg te denken.
Er was de eerder vermelde pletwals van The Bug, die het genre naar een ongekende intensiteit tilde, en er waren de DJ-sets van Kode9 (baas van het platenlabel Hyperdub) en geestverwanten als Batu, die zaterdagnacht Club WAS. inpalmden.
Maar ook de manier waarop Panda Bear and Sonic Boom zondagavond met vervormde sixtiessamples bevreemdende nieuwe pophits knutselden, of het instrumentarium waarmee de heren van Supersilent hun aardedonkere improvisaties deden ontsporen, bouwden deels voort op ideeën en technieken die in de dub ontstonden.
Het zijn verbanden die alleen komen bovendrijven wanneer je alle genrebeperkingen opheft, en artiesten gewoon zichzelf laat zijn. Dat doen de organisatoren van Le Guess Who? en hun onvolprezen publiek al 15 jaar beter dan om het even welk ander festival, misschien wel ter wereld. We hopen dat ze dat nog heel lang volhouden.
Le Guess Who? 2022
