Veel Graspopheadliners hebben al jaren een abonnement, maar Tool stond er donderdagavond voor het eerst, met een indrukwekkend carrièreoverzicht.
Vaak gaat het op Graspop zoals tijdens de shows van Megadeth of Alice Cooper gisteren. Op één van beide hoofdpodia speelt een verrimpelde band de grootste anthems uit zijn repertoire, professioneel maar voorspelbaar. Op de weide troepen vriendengroepjes samen die elkaar het afgelopen jaar weer veel te weinig gezien hebben, en die stevig in de pinten gevlogen zijn. Er wordt gelachen en gezwanst, met anderhalf oor geluisterd, en af en toe luidkeels meegezongen. De headliners zijn als oude vrienden: leuk om nog eens te zien, maar hun verhalen kennen we ondertussen.
Niet zo bij TOOL, een toonaangevende band die in de 90s op hoogst eigenzinnige wijze de progmetal de alternatieve rockscene binnenloodste, maar nog nooit eerder op Graspop te zien was. Vijf jaar geleden streken ze nog eens op Rock Werchter neer, enkele maanden voor de release van hun indrukwekkende comebackalbum Fear Inoculum die de band heel wat nieuwe fans opleverde. Zaalshows met alleen maar zitplaatsen en een strikt smartphoneverbod gaven weinig hoop voor een nieuwe festivaltour, maar kijk, daar waren ze dan toch eindelijk, op Graspop nog wel!
Opvallend genoeg kregen we anno 2024 niet meer van de nieuwe plaat te horen dan vijf jaar geleden op Werchter: toen ‘Descending’, dat ze al jaren live speelden, en ‘Invincible’, waarin zanger Maynard James Keenan het vrij expliciet over zijn eigen artistieke erfenis leek te hebben toen hij zong ‘Warrior struggling to remain relevant, warrior struggling to remain consequential‘. Vanavond maakte de band met ‘Pneuma’ en ‘Fear Inoculum’, waarin gepleit wordt voor weerstand tegen wie angst en verdeelheid zaait – nogal een contrast met de weinig menslievende teksten uit de beginjaren – tekstgewijs een meer begeesterende en ja, relevante keuze.
Ondanks zijn opvallende uiterlijk is MJK echter geen volksmenner die zijn publiek inpakt met inspirende boodschappen. Terwijl gitarist Adam Jones links vooraan een volgspot op zich gericht kreeg, stond Keenan achteraan het podium, zo goed als in het donker, zodat alleen zijn silhouet goed te zien was. We zagen hem ijsberen en opveren en imponeren als een alfachimp die op het punt staat om klappen uit te delen, maar echt losbarsten doet hij nooit. Hij staat ook niet graag in de spotlights, legde een medeontwerper van hun liveshows ooit eens uit – veel songs zijn een persoonlijke reis voor hem, en hij herbeleeft die emoties liever in de schaduw.
Eerder dan een rundown van hun laatste plaat koos Tool voor een dwarsdoorsnede van hun hele oeuvre. Daarbij zelfs twee songs van hun eerste album Undertow uit 1993, met de schuimbekkende opener ‘Intolerance’ en de op deze verzopen Graspopeditie helaas erg toepasselijke song ‘Flood’, die op de huidige tour voor het eerst in 15 jaar weer boven water komt. (‘The water is rising up on me. (…) Thought the sun would come deliver me. But the truth has come to punish me instead.‘)
Het gebrek aan beweging bij de band zelf werd ruimschoots gecompenseerd door de intrigerende visuals, van bedwelmende microscopische beelden tot heuse scifi-horror-kortfilms waarin grauwkleurige humanoïden het allesbehalve naar hun zin hadden. Op één bepaald glorieus moment ontsnapte er een soort zeepbel aan de mond van één van deze onfortuinlijke schepsels, en net op het moment dat deze door de camera doorprikt werd, barstte ook de band weer los, in een explosie van licht.
Dat was een kippenvelmoment, en lang niet het enige, want wie zich door de band liet meeslepen kwam regelmatig in een muzikale stroomversnelling terecht, aangevuurd door de achtarmige drummer Danny Carey en de meer exotische percussie die zo kenmerkend is voor de band. Net als veel synths en geluidseffecten waren die klanken vooraf opgenomen, want de band blijft bij zijn bezetting van zang, gitaar, bas en drums. Dus werd de clicktrack nauwgezet gevolgd, ook met het oog op de visuals.
Maar het eindresultaat was vaak adembenemend, dus we kunnen het de nog steeds erg ambitieuze band niet kwalijk nemen dat ze ervoor kiezen om wat spontaniteit op te offeren om een overweldigende show te kunnen neerzetten. ‘As always, Belgium, you were amazing, thank you so much.‘, zei Keenan aan het einde. Jullie bedankt, heren – kom gerust nog eens terug, liefst met een nieuwe plaat onder de arm.
Graspop Metal Meeting 2024
