Klimaatproblemen houden momenteel alle facetten van het leven bezig, ook het festivalleven. Zo zijn er steeds meer artiesten die zich inzetten voor een milieuvriendelijke tour. Coldplay stopt zelfs met touren totdat ze CO2-neutraal de wereld rond kunnen. Maar hoe realistisch is zo’n CO2-neutrale tour nu eigenlijk? De Festivalpodcast van Festileaks en KINK zocht het uit.
Waar komt de CO2-uitstoot tijdens een tour vandaan?
Voordat we echt kunnen gaan kijken hoe realistisch een CO2-neutrale tour is, moeten we weten waar die uitstoot vandaan komt. Het Duitse Green Music Initiative deed hier uitvoerig onderzoek naar en kwam tot de conclusie dat de grootste uitstoters tijdens een tour niet de artiesten, maar de bezoekers en de locaties zijn. Deze twee factoren zijn in totaal verantwoordelijk voor maar liefst 67% van alle CO2-uitstoot tijdens een tour.
Deze uitstoot komt bijvoorbeeld van de manier waarop het publiek naar de show toe komt. Zeker in grote landen waar weinig internationale shows zijn, zoals Slowakije, Hongarije of Turkije, komen mensen vanuit het hele land naar de hoofdstad voor een show. Vaak komen er zelfs bezoekers vanuit omliggende landen om hun favoriete artiest te zien. Bovendien hebben deze landen vaak geen volledig dekkend en efficiënt OV-netwerk, waardoor de meeste mensen zijn aangewezen op de auto of het vliegtuig.
Daarnaast zijn daar nog de locaties. Deze hebben een grote ecologische voetafdruk omdat ze bijvoorbeeld niet volledig op groene stroom draaien, mensen vragen papieren tickets mee te nemen, single use plastic gebruiken of geen biologisch eten aanbieden.
Voor een echt CO2-neutrale tour zul je dus op z’n minst een CO2-neutrale manier van vervoer moeten bieden aan al je fans en alleen nog maar moeten optreden in CO2-neutrale zalen. En dan hebben we het nog niet eens over de productie van merchandise en promotiemateriaal, en de overnachtingen van band en crew. De enige manier om CO2-neutraal te blijven, is dus – zoals Coldplay doet – thuis blijven.
De milieuvriendelijke initiatieven van andere bands
Thuis blijven is misschien wel de meest effectieve oplossing, maar het is zeker niet de meest gewenste oplossing. Wie gaat er dan nog op onze festivals spelen als alle bands stoppen met touren? Gelukkig zijn er veel artiesten die op andere manieren proberen hun CO2-uitstoot terug te brengen of te compenseren.
Radiohead
Radiohead waren de pioniers, zij begonnen in 2007 al met het bijhouden van hun uitstoot en probeerden er toen ook al wat aan te doen. Zo speelden ze alleen in steden met goed OV en kregen fans die met het OV naar de concerten wilden komen eerder toegang tot kaartjes. Daarnaast huurden ze lokaal hun geluidsinstallatie, camerasets en lichtsets voor Europa en Amerika zodat deze niet van hot naar her gevlogen moesten worden, namen ze maar 12 gitaren mee op tour, en reden de vrachtwagens en tourbus op biobrandstof.
The 1975
The 1975 proberen hun ecologische voetafdruk te verminderen door hun merch te recyclen. Je kan je oude 1975 shirt meenemen naar een show en deze kan daar herdrukt worden. Daarnaast worden er geen nieuwe shirts gedrukt totdat alle oude op zijn. Ook plant de band voor elk verkocht concertticket een boom. Bovendien maakte de band indruk op Reading 2019 toen ze een speech van Greta Thunberg lieten horen tijdens hun show
Billie Eilish
Daarnaast gaat Billie Eillish op een ecologische tour. Enkele maatregelen die genomen worden, zijn dat fans die naar een optreden komen hun eigen flesje water moeten meenemen. Daarnaast wordt er geen gebruik gemaakt van plastic rietjes en er staan overal recyclebakken: al het afval wordt dus gerecycled na de shows van de zangeres. Ook is er een ‘Billie Eilish Eco-Village’ aanwezig bij elk optreden. Hier kunnen bezoekers informatie inwinnen over klimaatverandering en wat je daar zelf tegen kunt doen.
Een CO2-neutrale tour voor kleinere bands
Er zijn dus genoeg artiesten van wereldformaat die experimenteren met innovatieve manieren om hun tour (en de complete industrie) groener te maken. Dit zijn echter allemaal grote bands met een dikke bankrekening. Zij kunnen natuurlijk lekker experimenteren, maar kunnen kleinere bands dit ook?
Uit het onderzoek ‘Pop, wat levert het op’ blijkt dat ruim de helft van de Nederlandse professionele popmusici in 2014 slechts € 9.000,– bruto of minder verdiende met muziek. Maar liefs 48%(!) daarvan wordt verdiend met live optredens. Bovendien blijkt dat dit bij de lage inkomens nog hoger is, namelijk 53%. Kleinere artiesten worden dus aanzienlijk harder geraakt wanneer ze zouden stoppen met touren. Gelukkig zijn er ook onder de kleine bands artiesten te vinden die zich op andere manieren inzetten voor een beter milieu.
Zo spraken we voor de Festivalpodcast (S02E04) met We Invented Paris, een Zwitserse band die voor 2020 hun laatste tour heeft aangekondigd. Voor die tour gingen zij samen met Green Music Initiative om de tafel om hun komende tour zo groen mogelijk te maken. Zo zoeken zij naar milieubewuste locaties die makkelijk bereikbaar zijn via OV of fiets en zorgen ze voor een zo efficiënt mogelijke route voor hun tour. Ze denken echter ook aan minder voor de hand liggende maatregelen, zo verloopt alle promotie online en vragen ze locaties om de band geen plastic of vlees te geven backstage.
Wat kunnen festivals doen?
Onder grote en kleine artiesten lijkt er dus steeds meer bewustzijn te ontstaan dat er iets serieus moet veranderen in de live muziekwereld. Ook de locaties (die grote uitstoter) zetten steeds meer in op groene initiatieven. Als je de afgelopen jaren op de festivalweides hebt rondgestruind kan het je niet ontgaan zijn dat hardcups, vega-opties en recyclebakken steeds normaler worden. In Europa zijn er een paar festivals die echter nog een stapje verder gaan en daarmee misschien wel het voorbeeld stellen voor de toekomst van festivals.
Øya Festival
Het Noorse Øya festival maakt bijvoorbeeld geen gebruik van fossiele brandstof, dit is een belangrijke manier voor festivals om hen emissie te verlagen. Daarnaast zijn er geen parkeerplekken voor auto’s, waardoor alle bezoekers met het ov, lopend of fietsend moeten komen. 90% van het voedsel is organisch en 40% vegetarisch. Bovendien wordt al het afval met de hand gesorteerd en gerecycled.
DGTL Festival
Het technofestival DGTL in Amsterdam heeft een zero-waste policy. Al het afval dat ze produceren wordt binnen 24 uur omgezet naar compost. Deze compost wordt aan de boeren gegeven waar DGTL hun vegetarische eten vandaan haalt. Deze compost wordt dus gebruikt om het eten voor DGTL mee te verbouwen. Daarnaast wordt ook de urine van de bezoekers omgezet in drinkbaar water!
We Love Green Festival
Samen met milieu-organisatie Ecosia heeft het Franse We Love Green Festival 80.000 bomen geplant. Ze streven ernaar om in 2025 volledig circulair te zijn, dat betekend dus dat alles hergebruikt gaat worden. Het festival maakt geen gebruik van fossiele brandstoffen, 95% van het licht is LED en 2 miljoen liter water wordt bespaard door het gebruik van composterende toiletten.
Het gaat om de boodschap (voor nu)
Dus hoe realistisch is een CO2-neutrale tour? Helaas is het op dit moment nog niet mogelijk. Veel bands en festivals kijken echter naar manieren om om er op hun manier toch het beste van te maken. In de wetenschap dat in de toekomst klimaatneutraal touren wel mogelijk zal worden.
Is het een marketingstunt? Misschien. Zolang echt CO2-neutraal touren niet mogelijk is, gaat het in ieder geval vooral om de boodschap. Wanneer de bedoelingen goed zijn kunnen we de initiatieven van grote en kleine artiesten en festivals echter alleen maar aanmoedigen. Ze hebben er over nagedacht en ze doen iets. Bovendien helpen alle kleine beetjes, ook bij zo’n megalomaan probleem als klimaatverandering.
De Festivalpodcast
Dit verhaal is afkomstig uit de Festivalpodcast. Festileaks en KINK presenteren de tweewekelijkse Festivalpodcast, waarin Jos Willemsen (Festileaks) en Julia Gieskes (KINK) het laatste festivalnieuws met je doornemen, de recente aankondigingen bespreken en dieper ingaan op specifieke boekingen of andere ontwikkelingen op festivalgebied. Door je te abonneren mis je nooit een aflevering van de Festivalpodcast. Via je podcast app, Spotify of iTunes.
