Interviewreeks ‘Festivalacts: van boeking tot show’
Klik op de keten om tussen de verschillende interviews te schakelen.Het enige dat jij hoeft te doen om je favoriete act op een festival te zien, is een kaartje kopen en op komen dagen. Aan de achterkant is het proces minder simpel. In de vierdelige interviewreeks ‘Festivalacts: van boeking tot show’ duiken we in samenwerking met Fuze Tea dieper in dat proces. Met nu het startschot: de boeker.
We spreken Kim Bloem, die al 20 jaar bij ‘s lands grootste concertorganisator Mojo werkt, waarvan de laatste 2 jaar als hoofdboeker. Ze is in die rol verantwoordelijk voor veel grote shows: die van het kaliber Johan Cruiff Arena, Gelredome, Ziggo Dome of Goffertpark.
Makelaar van muziek
Naast boeker is Kim ook Head Promoter. We vragen haar het verschil tussen deze twee uit te leggen. Kim: ‘Daarvoor is het eerst belangrijk om te begrijpen dat ik bij Mojo een eigen winkeltje heb met artiesten: een roster. Ik representeer die artiesten in Nederland. Het begint met een telefoontje van de agent van een artiest die een concert wil spelen in Nederland. Ik bedenk dan hoeveel mensen er op deze artiest af zullen komen, tegen welke kaartprijs. Vervolgens bepaal ik in welke zaal ze dan moeten optreden, en dat maakt of ik optreed als promotor of als boeker.’
‘Dat zit namelijk zo: als boeker verkoop je als het ware een artiest aan een zaal of aan een festival waarbij wij zelf geen risico hebben. Dat gebeurt bij poppodia, zoals Tivoli of Paradiso. Zij hebben eigen programmeurs die een imago van de zaal willen neerzetten, met diverse programmering. Je bemiddelt dan tussen de zaal en artiest, en de zaal regelt verder de promotie, organisatie en financiële zaken. Ik heb dan geen tot weinig risico, maar ontvang een commissie of een percentage als alles goed gaat. Vergelijk het maar eens plat met de functie van een makelaar op de huizenmarkt; ik ben eigenlijk een soort makelaar van muziek.’
‘Maar bij grotere concerten, bijvoorbeeld in Carré, AFAS live of de Ziggo Dome, dan huren wij de zaal en organiseren we zelf het evenement. Dan zijn wij in alle opzichten verantwoordelijk en nemen we dus financieel risico. In die gevallen spreken we van optreden als promotor.’
‘Het verschilt per artiest of ik optreed als boeker of als promotor. Kleine bandjes spelen over het algemeen in kleine zalen en dan zal ik boeker zijn. Als ze de clubs ontgroeien, groei je mee met je band en ga je als promotor het risico dragen voor ze. Die dingen doe ik door elkaar heen. Het fijne van Mojo is dat dat kan. Het is een heerlijke platte organisatie waarbij iedereen alles mag. En dat ook doet!’
Agenten
We zijn benieuwd hoe een boeking precies tot stand komt. Kim neemt ons mee door het hele proces: ‘Er zijn een aantal belangrijke mensen: in de eerste plaats natuurlijk de artiest. Die heeft een manager die zijn belangen behartigt. En voor de liveshows stelt de manager een agent aan die bij een extern agentschap werkt.’
Van die agentschappen zijn er maar een handjevol echt grote over de hele wereld. Het is de taak van die agenten om contact te houden met lokale boekers, zoals Kim dus. ‘Agenten geven regelmatig de beschikbaarheid van hun artiesten door. Voor de hoofdacts gaat dat ver vooruit: we zijn nu al een heel eind met de headliners van 2023.’
‘Dan krijg ik dus een telefoontje van zo’n agent: Drake wil komen spelen, wat gaan we doen in Nederland? Ik maak vervolgens een inschatting van hoeveel mensen daar op afkomen en hoeveel zij bereid zijn te betalen voor een kaartje. Dat wordt een plan in de vorm van een begroting, met daarin de zaalhuur, de crew en alles dat je lokaal regelt. Onderaan de streep blijft er geld over en dat verdelen we met de artiest, vaak in een verhouding van 90% voor hen en 10% voor ons. En dan zegt de agent standaard: dat is niet genoeg.’
Onderhandelen
‘Dan ga je onderhandelen en kunnen de kosten nog wat naar beneden, of de kaartprijs omhoog. Meestal komt het op dat laatste neer. Agenten blijven maar vragen om hogere ticketprijzen. Ik zeg wel eens: maar dan wordt het meer dan 10 euro duurder dan de vorige keer! Waarop zij zeggen: maar mensen kopen het. En ze hebben bijna altijd gelijk. Als een concert direct uitverkocht is bij de start kaartverkoop, dan zou je bijna kunnen zeggen dat je de kaartjes te goedkoop hebt geprijsd. ’
Voor gearriveerde acts kun je dus veel bepalen aan de hand van resultaten uit het verleden. Maar hoe bepaal je de ticketprijs voor een nieuwe act? ‘Voor nieuwe acts die snel populair worden is het vaak een beetje wat de gek ervoor geeft. In de hiphop geldt dat helemaal: het ene jaar betaal je daar 50.000 euro en een jaar later een half miljoen. Nu de live-industrie bijna 2 jaar op slot heeft gezeten is het ook lastig inschatten. Nieuwe artiesten hebben nieuwe muziek gemaakt, maar nog nooit live opgetreden. Hoe schat je dat dan in voor een eerste show? Artiestengages gaan hard omhoog, dat komt door productiekosten want het is lastig om mensen en materiaal te regelen. Dat is allemaal schaars op dit moment. Artiesten hebben bovendien jarenlang bijna niets verdiend en dat moet worden goedgemaakt.’
‘Ik was laatst bezig met een artiest die nog nooit in Nederland had opgetreden en had een bod gedaan voor Lowlands, van 30.000 dollar. De agent zei: wij bevestigen pas vanaf 75.000 dollar, in België hebben ze dat ook betaald. Maar voor Lowlands konden we dat niet meer betalen, en bovendien hebben we al een heel mooi programma. Dus dan laten we het gaan. Soms komen ze na afwijzing nog wel eens terug, dan bleek het een bluf te zijn. ‘Oh, hoeveel had je dan in gedachten?’. Dan gaan ze zogenaamd hun best doen en wordt het een beetje een doorzichtig spelletje.’
Spin in het web
Uiteindelijk zit het onderhandelen erop. Dan heb je het bedrag waarvoor de artiest naar Nederland wil komen. Dat wordt vastgelegd in een contract of dealmemo. En dat gaat de organisatie in: richting de marketing/communicatie, de ticketafdeling en productie.’ Meer over die disciplines lees je in de volgende delen van deze interviewreeks.
Hoewel veel van de activiteit hierna dus naar andere afdelingen gaat, blijft de boeker betrokken. Kim is eindverantwoordelijk en ook de persoon die het telefoontje van een agent krijgt als het misgaat. Ze is dus volledig op de hoogte van alles wat er speelt op de andere afdelingen. ‘We zijn nu bijvoorbeeld bezig met een grote show in het Gelredome die waarschijnlijk in januari wordt aangekondigd. Dan wil ik voor we met kerstreces gaan nog even met alle disciplines bij elkaar komen en overleggen hoe we het aan gaan pakken.’
Rock and roll
Werken met al die acts, dat klinkt rock and roll. Kim: ‘Dat is de afgelopen jaren wel minder geworden. Wij staan als boekers en promotors sowieso helemaal onderaan de ladder. Wij hebben niet zo veel te zeggen: de artiest, manager en soms agent bepaalt. Zeker bijhet kaliber acts dat ik representeer.’
‘Ze maken er in het buitenland echt een sport van om er steeds meer schakels tussen te zetten. Dat zijn mensen die elk detail op papier willen, overal rapporten en overzichten van willen ontvangen. Dat was 10 jaar geleden echt niet zo. Dat vind ik wel vervelend, en ook totaal onzinnig. Ik besteed mijn tijd liever zinvol door nog meer bandjes te boeken. Het wordt er allemaal een stuk minder rock and roll van.’
Die extreme controle is er onder andere omdat niks vroegtijdig mag uitlekken. ‘Steeds meer mensen zitten websites uit te spitten en vinden dan pagina’s die je had geprobeerd af te schermen, bij ons of bij externe partners. Dan lezen we het op jullie site, en denken we: hoe hebben ze dat nou weer gevonden?’
‘Dat is wel zuur, want dan krijg ik een telefoontje dat ik het niet goed heb gedaan, terwijl het vaak buiten onze macht ligt. Maar gelukkig durf ik wel te zeggen dat het zelden mis gaat. En aan de andere kant: het is ook allemaal weer promotie. Het is ook voorpret, het gaat er allemaal wat meer door leven. Er zit dan iets aan te komen. Uiteindelijk is de fan de belangrijkste schakel in de hele keten, en die is dan in ieder geval op de hoogte.’
Onzekerheid
De covidcrisis heeft een grote impact op de live industrie. Niet alleen nu, maar ook de komende jaren nog. Kim legt uit: ‘Alle normale ritmes zijn doorbroken. Normaal maak je een album en ga je bijvoorbeeld 2 jaar op tour, eerst de clubs en dan de festivals of andersom. Maar nu is het album al lang klaar en uitgebracht, vaak zelfs al oud. The Weeknd heeft daarom z’n tour uitgesteld: de cycle was te lang geworden, dus die begint een nieuwe. Tyler, the Creator deed ook eerst de IGOR Tour (naar zijn meest recente album), maar heeft die titel maar van de tour afgehaald. Ze maken er wat anders van, want er is ondertussen al een nieuwe plaat uitgekomen.’
‘Het blijft op dit moment allemaal erg onzeker. Ik heb soms het gevoel dat elke headliner die bevestigd is elk moment toch nog kan uitvallen. Sommige acts zijn al heel lang pending op komende zomer en hebben nog steeds niet definitief bevestigd of ze nou echt komen. Die zeggen: het is echt nog te onzeker, of ik deze zomer kan gaan touren met een hele band.’
Toch bracht de periode ook een positief inzicht. Kim: ‘Ik heb wel het gevoel dat de afgelopen periode ons duidelijk heeft gemaakt wat we echt belangrijk vinden in het leven. Veel mensen hebben mentale uitdagingen en voelen zich niet goed. Het hebben van positieve en collectieve ervaringen dragen zoveel meer bij tot mentaal welzijn en die kun je dus niet alleen maar krijgen door het kopen van spullen. Dat maakt deze baan nog elke dag zo de moeite waard: om het mede mogelijk te maken dat mensen ervaringen van vaak hele hoge emotionele waarde kunnen hebben. Hopelijk kan dat snel weer.’
