Rewire in Den Haag is volgens de eigen tagline een ‘internationaal festival voor avontuurlijke muziek’. We hadden het zelf niet beter kunnen zeggen.
Vrijdag
Op vrijdag werd de aftrap in het Danstheater van Amare verzorgd door de innemende allroundkunstenaar Lonnie Holley. Op zijn recentste album Oh Me Oh My groef hij diep in zijn pijnlijke kindertijd, maar live kregen we zoals gewoonlijk te horen wat hem spontaan te binnen schoot. ‘You’re the first to hear this and you’re gonna be the last to hear this too, because I don’t think this one will come back at ya,’ zei hij aan het begin van een song over hoop in de nasleep van vernieling waarvan online inderdaad geen spoor terug te vinden is. De 74-jarige artiest had vandaag ook letterlijk een turbulente vlucht achter de rug, die hem naar eigen zeggen flink had uitgeput. Hij speelde daarom weinig op zijn keyboard – ‘no keys!‘ – en legde zich vooral toe op gezongen gedachtenkronkels. Zijn huidige band trok zich daarbij helaas minder overtuigend uit de slag dan Mourning [A] BLKstar op Crossing Border in 2022.
The Necks begonnen nadien aan hun set met alléén maar keys, namelijk de piano van Chris Abrahams. Drummer Tony Buck en bassist Lloyd Swanton luisterden geduldig waar de muze hem vanavond heenvoerde, om pas na enkele minuten in te vallen. Ook The Necks staan erom bekend dat ze gewoon spelen wat in hen opkomt, maar daar zijn ze na 35 jaar samen ontzettend bedreven in geworden. De synthesizer en elektrische gitaar die op hun albums soms opduiken waren thuisgebleven, en na enige tijd gaven onverhoopt ook de effecten op de contrabas de geest. We kregen de band vanavond dus te horen in zuivere, ongefilterde vorm, maar dat bleek voldoende voor een deugddoende set vol dromerige muzikale draaikolken en wispelturige stroomversnellingen, telkens weer voortgestuwd door de immer vinnige drums.
Moesten The Necks het met enkele spaarzame maar effectieve witte spots stellen, dan werd het even later in de Grote Kerk nog veel donkerder, want daar speelde de Britten van Autechre traditiegetrouw in volslagen duisternis. Die locatie sprak op voorhand tot de verbeelding, maar bleek erg moeilijk te verduisteren, waardoor er uiteindelijk zwarte doeken waren opgehangen die het decor van de kerk grotendeels aan het zicht onttrokken. Andere artiesten hadden vermoedelijk meer gekund met deze locatie – Julia Holter, die vanavond in Paard speelde, was tijdens Le Guess Who? 2015 grandioos in de Utrechtse Janskerk. Maar zodra de laatste lichten uitgingen, namen de desoriënterende ritmes bezit van het publiek. Dansen was vanwege de vele haarspeldbochten een hele opgave, maar het is indrukwekkend hoe dit legendarische duo al die haperende beats live tot een quasi naadloze flow weet te verweven.
Zaterdag (1)
De experimentele componiste Annea Lockwood was dit weekend alomtegenwoordig. Elke dag werd er wel ergens werk van haar uitgevoerd, ze stond ook zelf op het podium, en gaf een interview en een workshop. In de Koninklijke Schouwburg speelde het kwartet Yarn/Wire zaterdag twee composities. Tijdens de eerste, ‘TimeOut’, stond pianiste Laura Barger alleen op het podium, en speelde ze piano zonder de toetsen aan te raken. Op de snaren waren allerlei voorwerpen uitgestald om de klank te beïnvloeden, en met een soort knalroze stuiterbal op een stokje ontlokte ze aanvankelijk vooral klagerige walvisgeluiden aan haar computer, en later een soort mengeling tussen een beiaard en de muziek van het traditionele Chinese theater.
De tweede compositie, ‘Into the Vanishing Point’, was geïnspireerd door het instorten van de wereldwijde insectenpopulaties. Uit de opmerkelijke film 32 Sounds leerden we zondagvoormiddag dat Lockwood liever naar insecten luistert dan naar muziek, maar gek genoeg kwam dat in deze uitvoering niet echt uit de verf. De geluiden die de muzikanten voortbrachten klonken zelden echt als insecten, noch slaagden ze erin ze te doen aanzwellen tot de klankenweelde van een bloeiend weiland in de zomer. Lockwood zou het vast beamen: de natuur is moeilijk te overtreffen.
Ook het concert van Jenny Hval, aangekondigd als een soort update van ‘Hamlet’ waarin ook de hedendaagse politieke zeden zouden worden aangeklaagd, viel een beetje tegen. Los van een niet zo heel overtuigende rant tegen Spotify en een verhaal over hamburgers dat we al eerder hoorden, was de politieke boodschap allesbehalve duidelijk, en de rommelige theatrale elementen voegden weinig toe aan het geheel. Hval suggereerde dat ze de zaal nog het liefst kniediep had laten vollopen met vanillevla, en misschien was er te veel tijd opgegaan aan dat soort hersenspinsels om echt een goede show te bedenken. Mogelijk zit er wel nog een leuke plaat in, want sommige songs waren best geslaagd, maar de begeleidende muziek klonk redelijk dunnetjes in de nochtans uitstekende akoestiek van het Danstheater van Amare.
Zaterdag (2)
In Paard was inmiddels de set van Ben Frost en Greg Kubacki losgebarsten. Frost manipuleerde zijn schurende elektronische soundscapes alsof hij met elke druk op de knop een springlading tot ontploffing bracht – en zo klonk het vaak ook – terwijl Kubacki met zijn ultrakorte, loodzware metalriffs het hele gebouw deed daveren. Indrukwekkend, maar Frost heeft in het verleden al geslaagdere sets gespeeld. De visuals van Tarik Barri bleken wel een grote meerwaarde: ze eisten zelden echt de aandacht op, maar gaven deze intense performance aanzienlijk meer kleur en reliëf.
Even later was het de beurt aan Loraine James, die zich aanvankelijk schijnbaar onbewogen, maar uiterst geconcentreerd door haar meest moody materiaal heen werkte. Ook hier deden de visuals wonderen – Alessandra Leone deed de troosteloze woonblokken uit de Londense voorsteden transformeren tot abstracte kunstwerken. In het tweede deel van de set kreeg James ook het gezelschap van de indrukwekkende drummer Fyn Dobson, die haar halsbrekende ritmes telkens wist bij te benen, en daarbij zo hard moest meppen dat hij halverwege een cymbaal verloor.
Voor een écht uitgelaten feestje moest je meteen nadien bij de Nigeriaanse Aunty Rayzor zijn, die met haar vlijmscherpe beats, vaak onverstaanbare maar erg lekker bekkende raps en opzwepende moves de hele zaal op stelten zette, en zichtbaar verbaasd was over het warme onthaal. Een ideale set om de nacht mee in te zetten.
Jlin
Eén van de hoogtepunten van de zaterdagnacht was de set van Jlin, die haar nieuwe plaat Akoma kwam voorstellen. Ze deed dat vanuit een schijnbaar nog bescheidenere opstelling dan James, aan de zijkant van het podium en grotendeels in het donker. De visuals van Florence To, die ook de cover van het album ontwierp, waren wat minder geslaagd, maar de muziek, een barrage van onvoorspelbare percussie, soms aangekleed met aan flarden gescheurde klassieke muziek, maakte veel goed.
Leuk was dat we hierover daags nadien konden nakaarten met de artieste zelf, die in The Grey Space in the Middle eerst een interview gaf en vervolgens een ‘workshop’ organiseerde waarin een select groepje grote fans die daar 17,5 euro extra voor over hadden haar verder kon uitvragen over de nieuwe plaat. Daar legde ze onder meer uit dat ze nooit loops gebruikt, maar alle muzikale elementen één voor één achter elkaar plakt, wat een mens toch met heel andere oren naar haar muziek doet luisteren.
Ze vertelde ook hoe ze jarenlang had geworsteld met de track ‘Summon’, een bewerking van een orkestrale opname waarin alle elementen tegen elkaar aan schuren en botsen, en toonde enkele filmpjes van verrassende inspiratiebronnen, van Tito Puente via The Drummers of Burundi tot Igor Stravinsky. Zo mag het festival volgend jaar zeker meer gesprekken organiseren, zij het dan liefst zonder meerprijs.
Zondag
Paard liep zondag bomvol voor de set van het roemruchte duo Sunn O))), die de afgelopen jaren even uit beeld waren verdwenen. Vast een hele ervaring voor wie de band voor het eerst bezig hoorde – hun drones gaan echt door merg en been – maar wie hen al eerder zag werd mogelijk wat minder van zijn sokken geblazen. Alles went, en hoewel de band in de loop van zijn carrière heel wat interessante muziek maakte samen met anderen, zit er in wat ze als duo spelen weinig hoorbare progressie.
In Amare maakte Maya Shenfeld indruk met haar door de 80s besmette synthtapijten, die al snel het luchtruim kozen. Dat hadden we te danken aan de verrassende visuals van Pedro Maia, die ons deden afdalen in onheilspellende steengroeven als zaten we in een soort 3D-simulator, en sloegen gensters in onze hersenen toen een stipje in één van die gigantische kloven in de aarde uitgroeide tot Shenfeld zelf, die vanuit de verte met een spiegel het zonlicht in onze richting weerkaatste – een mooie vondst.
De afsluiter dit jaar was Oneohtrix Point Never. Die was als producer betrokken bij After Hours en Dawn FM van The Weeknd en zelfs bij zijn Super Bowl-show, maar blijkt geenszins geneigd om zijn eigen muziek te laten verpoppen, integendeel zelfs. Hij speelde vooral materiaal van zijn recentste album Again dat live zo mogelijk nog kaleidoscopischer klonk. Het was alsof we het hele festival herbeleefden op fast rewind, en vervolgens nog enkele decennia verder terugspoelden. Ook de visuals waren vooral heel veel tegelijk. Een piepkleine reproductie van het podium met een OPN-poppetje achter de decks voorzien van een piepkleine spectaculaire lichtshow werd op het grote scherm geprojecteerd. Maar daar kwamen nog heel veel andere beelden overheen, van tekenfilms tot reclamespots tot primitieve computeranimatie.
Een verwarrende maar meeslepende performance die het festival mooi samenvatte: hier worden avontuurlijke artiesten warm onthaald terwijl ze lekker hun zin doen.
Rewire 2024
