‘Waarom is coke zo fucking duur?’, vragen de mannen van Goldband zich hardop af. Dat deden ze twee jaar geleden al in hun single ‘Witte Was’, maar nu waarschijnlijk net ietsje harder. Artiesten hebben het namelijk zwaar in deze tijd. De gecancelde festivalzomer is niet alleen een zware domper voor festivalliefhebbers en –organisaties, maar vooral ook voor de opkomende festivalartiest. Geen festivalseizoen betekent ook geen mogelijkheid om jezelf in de kijker te spelen. We spraken met festivalprogrammeur Johan Hauser en drie opkomende artiesten, WIES, Goldband en Gotu Jim, over de invloed die de gecancelde festivalzomer heeft op de carrière van opkomende festivalacts.
Of ze het festivalseizoen gaan missen? “Ja, heel erg. Wat een stomme vraag is dat!”, aldus Jasper, drummer van WIES. Daar zijn de mannen van Goldband het mee eens. Karel, één van de drie stukadoors van Goldband: “Ja we keken uit naar die hele festivalzomer, man. Milo was al aan het kijken voor een auto, ik zou de huur van m’n vriendin op me nemen, we zouden de studio uitbreiden en elk weekend dikke shows hebben.” Het valt de acts dan ook zwaar, dat het er niet naar uitziet dat ze snel weer op het podium zullen staan.
Festivalzomer 2021: go or no go?
Hoe snel dat überhaupt zal zijn, daar durft eigenlijk niemand echt een antwoord op te geven. “Ik heb er een hard hoofd in”, vertelt studentenrapper Gotu Jim. “Ze geven al aan dat die maatregelen langzaam versoepeld gaan worden. Als laatste krijg je dan pas natuurlijk festivals.” Ook de stukadoors van Goldband hebben hun twijfels over de zomer van 2021, behalve Boaz: “Ja, dat moet toch wel, gozer.” Goldband-lid Milo: “Ja, dat weten we niet. Ik hoop het wel en we gaan er in ieder geval wel vanuit. Als we weer wat mogen doen, zorgen we ervoor dat we weer op ons best zijn. Dat is het enige wat we kunnen doen.”
Goldband houdt dus in ieder geval wel nog hoop, maar of die hoop terecht is? Dat betwijfelt Johan Hauser, programmeur van Poppodium Grenswerkt te Venlo en het Zomerparkfeest en tevens journalist. “Laat ik het zo zeggen: het zal me niks verbazen als het niet zo is.” Hauser ziet het coronavirus namelijk niet als enige bedreiging voor de festivalzomer van 2021. “De meeste festivals beginnen met investeren in de winter. Dan worden de eerste acts vastgelegd, komt de marketing op gang, et cetera. Dat zijn allemaal kosten die je dan al moet maken.” En daar hangt volgens de muziekkenner een groot risico aan vast. “Als de festivalzomer volgend jaar wéér niet doorgaat, dan gaan ze de kosten die ze in de winter hebben gemaakt wéér niet terugzien. Net als dit jaar. Als er nog steeds heel veel onduidelijk over het virus is aan het begin van volgend jaar, zullen veel festivals die opstart wellicht niet eens durven te maken.”
Nieuwe risico’s, nieuwe deals
Dat ze die kosten kwijt zijn, is sinds kort een redelijk vaststaand feit. De grootste verzekeraars voor evenementen hebben namelijk – door de komst van corona – de dekking bij een pandemie uit hun pakketten gehaald, meldt de NOS. “En zonder zo’n verzekering kunnen we niet werken”, vertelt Jasper Coenen, mede-eigenaar van Elevation Events (Soenda, Smeerboel, Duikboot) tegen het nieuwsmedium. Er wordt wel nagedacht over oplossingen zoals een garantiefonds, zodat festivals toch die risico’s durven te nemen. Maar het is nog maar de vraag of de regering daar akkoord mee wil en überhaupt kan gaan. Ook heeft het kabinet al laten weten te denken dat er geen grote festivals kunnen plaatsvinden, zolang er geen vaccin is. Nog een obstakel dus.
Daarnaast moet er veel veranderen in de contracten tussen festivals en artiesten, denkt Hauser. “Ik denk dat festivals – en dat geldt ook voor poppodia – heel huiverig zullen zijn om nieuwe verbintenissen aan te gaan met artiesten. Dat betekent namelijk dat ze weer een verbintenis aan zullen gaan die ze misschien niet waar kunnen maken.” Contracten zullen dus op een nieuwe basis gemaakt worden. “Ik denk dus dat er allerlei clausules en disclaimers in komen te staan, zodat een festival het contract kan ontbinden wanneer het weer niet kan doorgaan door een pandemie of whatever“, legt Hauser uit.
Een belangrijke springplank
Photo: Bart Heemskerk
De festivalzomer van 2021 staat dus ook al op losse schroeven. En dat terwijl opkomende festivalacts eerst nog maar eens dit jaar moeten zien te overleven. Een zomer zonder festivals heeft namelijk veel invloed op de carrière van een artiest, weet ook Gotu Jim. “Festivals zijn enorm belangrijk voor een artiest. Je kunt dan je muziek laten horen aan je fans, maar ook aan een nieuw publiek. Ikzelf baal enorm. Ik heb begin dit jaar Noorderslag gedaan. Dat ging heel goed, dus daar waren ook wel wat boekingen op gebaseerd. Maar ja, ik ga in 2021 natuurlijk niet wéér Noorderslag doen.”
WIES-frontvrouw Jeanne vult aan: “Op een festival ga je sneller dingen checken die je nog niet kent, want je bent er toch. Als die mensen dan ook nog blijven plakken, is dat voor een artiest heel fijn.” Maar ook financieel gezien is een festivalzomer van groot belang voor een artiest, vertelt Gotu Jim. “Als je in de zomer veel festivals kan doen, bouw je een buffer op voor de winter, zodat je dan ook safe bent.”
Programmeur Hauser is het daar zeker mee eens. Hij ziet festivals als een belangrijk onderdeel van het traject dat een beginnend artiest moet doorlopen om succes te boeken. “Artiesten beginnen vaak op bijvoorbeeld een Popronde en pakken in januari dan Noorderslag mee. Als ze daar hoge ogen gooien, worden ze vervolgens geboekt door een hele hoop festivals. Vanuit daar kun je dan weer proberen op eigen kracht een clubtourtje te doen.” Maar niet alleen aan het begin van een carrière is die festivalzomer cruciaal voor een artiest. “Eén of twee jaar later staan artiesten vaak op betere posities en krijgen ze dus hogere gages. Dan zijn festivals de plekken waar het grote geld verdiend wordt. Dan kan een artiest in één zomer zomaar eens een jaarsalaris binnenhengelen!”
De cyclus van opkomende festivalacts
Hauser legt het traject dat een artiest doorloopt nog eens verder uit. “Het is een soort cyclus. Allereerst investeer je een jaar of anderhalf jaar lang in het opnemen van een album en het uitdenken van de marketing daaromheen. Vervolgens ga je die investeringen verzilveren in de clubs en op festivals; dan moet het geld verdiend worden. Er zijn dus een heleboel artiesten die net die investeringen hadden gedaan in aanloop naar de festivalzomer. De komende maanden zouden ze die investeringen dan weer terug hebben verdiend.” Iets wat nu wegvalt. “En daarmee is ook voor veel artiesten een momentum weggevallen. Het is maar de vraag of ze dat volgend jaar – mocht de festivalzomer dan wel doorgaan – weer kunnen oppakken”, vraagt hij zich hardop af.
Photo: Goldband
De vraag is natuurlijk ook of festivals dezelfde opkomende festivalacts voor 2021 gaan boeken, want dan zijn acts als WIES, Goldband en Gotu Jim toch weer een jaartje ouder en kloppen er wellicht nieuwe talenten aan de deur. “Dat is lastig ja. WIES, Goldband en Gotu Jim waren bijvoorbeeld bezig met het creëren van een momentum wat ze deze festivalzomer wilden gaan verzilveren. Zij moeten er nu voor zorgen dat ze dat momentum vast blijven houden tot de zomer van 2021.”
Iets wat heel lastig gaat worden, denkt Hauser. “Er is altijd een kans dat er een nieuwe lichting artiesten klaarstaat om die plekken op te eisen. Festivals willen altijd een relevant en actueel programma hebben, dus als er een nieuwe lichting klaarstaat in 2021, speelt dat ook mee.” Daar maakt met name Gotu Jim zich ook wel zorgen over. “In de hiphop gaat shit best wel snel. In een half jaar tijd kan iemand helemaal opkomen en ook weer helemaal naar beneden vallen, zeg maar. Dat is voor mezelf ook wel heel vreemd. We hadden namelijk wel een meerjarenplan om iets op te bouwen, maar dat plan kan nu waarschijnlijk de prullenbak in. Maar goed, we moeten nog maar zien hoe het allemaal gaat lopen.”
Bevroren muziekindustrie
Maar toch mogen de hedendaagse opkomende acts vertrouwen houden, denkt de poppodium-programmeur. “Zoals ik al zei: daar gaat wel een traject aan vooraf. Je kunt je afvragen of dat traject wel gaat ontstaan dit jaar. Gaat er wel een Popronde of een Eurosonic Noorderslag plaatsvinden? Met andere woorden: is er in 2021 wel voldoende mogelijkheid om naam te creëren voor nieuwe acts? Ik denk het niet”, besluit Hauser.
Photo: WIES press kit
Daar zien ook de opkomende festivalacts zelf kansen. Dat ze een zomer lang niet kunnen optreden is ontzettend zuur, maar bang dat ze hun plekje kwijt gaan raken, zijn WIES en Goldband in ieder geval niet. Milo: “Er zei laatst nog iemand tegen ons: “Als straks weer alles mag, is het natuurlijk extra moeilijk voor artiesten die zijn waar wij een jaar geleden stonden.” Wij konden gewoon optreden in onze beginfase, maar waar gaan artiesten die nu in diezelfde fase zitten, spelen? Daarom denk ik dat festivals toch wel sneller gaan kijken naar acts die voor de coronacrisis al lekker bezig waren. Dus ze zullen hopelijk toch ook wel weer bij ons uitkomen volgend jaar.” “Ja, en als ze niet bij ons uit gaan komen, zoeken we ze wel op!”, vult Karel grappend aan.
WIES is het daarmee eens. Jasper: “Het voelt ook wel een beetje alsof de muziekindustrie bevroren is, op een paar slimme mensen na dan. Het is dus niet zo dat wij niet ontdekt worden en andere opkomende festivalacts wel. Het ligt voor iedereen stil. Het vertraagt dus de hele muziekwereld in plaats van dat het echt je carrière als artiest vertraagt.” Dat ziet ook Gotu Jim wel in. “Echt niemand heeft shows, dus we zitten allemaal in hetzelfde schuitje.”
Eefje de Visser
Hauser bekijkt het tevens op die manier, maar nuanceert wel. “Ik ben het deels wel eens met die acts, maar dat wil dus niet zeggen dat de interesse voor die artiesten gelijk blijft. Er gaat wel een jaar overheen, hè.” Om uit te leggen wat hij bedoelt, noemt Hauser een voorbeeld. “Ik moet ook steeds denken aan Eefje de Visser. Dat is een artiest die vier jaar lang geïnvesteerd heeft in een album, een liveshow, een studio. Noorderslag gedaan. Groot succes. Werd door 3VOOR12 aangemerkt als de beste act van dat festival. Vervolgens heeft ze een uitverkochte clubtour gepland in maart en april. Ze zou op allerlei grote festivals staan, waaronder Rock Werchter. Noem maar op. Eefje de Visser zou in een jaar tijd terugverdienen wat ze in al die jaren daarvoor heeft geïnvesteerd.”
Photo: Mcklin Fotografie
De Nederlandse zangeres had dus een mooie periode voor de boeg, maar daar bracht het coronavirus verandering in. “Dat is ineens weg. En dan is nog maar de vraag: kun je dat inhalen? Je hebt een nieuwe plaat uit. Mensen kopen die plaat en zijn vol energie en enthousiasme daarover. Maar ja, het nieuwe album van Eefje de Visser is in de zomer van 2021 wel bijna anderhalf jaar oud. Het is dan dus een stuk minder relevant. Hoe gaat zich dat ontwikkelen? Ik weet het niet. Voor zo’n artiest is dat in ieder geval heel erg pijnlijk”, concludeert Hauser.
Kopje onder
Of de coronacrisis artiesten daadwerkelijk de kop gaat kosten, betwijfelt Milo. “Dat ligt vooral aan jezelf, denk ik.” Boaz vult aan: “De ongemotiveerde artiesten die het toch net niet zijn, vallen nu gewoon weg. Dus in dat opzicht is er wel minder concurrentie dadelijk.” En dat artiesten nu niet live kunnen optreden, betekent niet dat ze niets kunnen doen. Ook zonder liveoptredens kun je succes boeken, denken de mannen van Goldband. Karel: “Jazeker. Je hebt toch ook die hele Soundcloud Trap-generatie. Die planten gewoon een nummer op Soundcloud en die ontploffen daarna gewoon, weet je.” Boaz: “Ja, dat klopt. Rappers gaan wel dikke ouwe!” Een recent voorbeeld daarvan is cowboyrapper Lil Nas X.
Voormalig festivalprogrammeur Hauser denkt ook dat het vooral bij jezelf ligt. “Een bandje is geen onderneming die failliet kan gaan. Een band steekt heel veel energie in het maken van een carrière, maar als dat zich vervolgens niet uitbetaalt in succes of een financiële beloning, dan kan dat wel demotiverend werken. Daar kunnen artiesten best wel eens stuk op gaan lopen. Maar dat ligt vooral bij jezelf. Je moet dan gewoon de motivatie hebben om toch door te gaan.”
Wat nu?
We kunnen concluderen dat de crisis veel problemen oplevert voor de opkomende festivalacts, maar hoe ga je daarmee om? Gotu Jim: “Ik denk dat het allerbelangrijkste is, dat je het besef hebt dat je niet de enige bent”‘ Maar dat niet alleen; volgens Karel moet je ook vooral bezig blijven. “Ja man. Wat je ook doet. Denk na over hoe je een muzikaal steentje kan bijdragen.” “Ja inderdaad. Je moet gewoon muziek blijven maken. En uitkering aanvragen”, vult Milo lachend aan. Boaz grapt: “Ja of zwart bijwerken!” Milo: “Wacht. Pas op, ze zitten overal hè; die fluisteraars. We weten niet hoeveel mensen dit gaan lezen, maar daar zit vast zo’n gluiperd bij.”
WIES heeft andere prioriteiten. Drummer Jasper: “Wat je nodig hebt om deze crisis door te komen? Alcohol.” WIES-bassit Tobias gaat iets serieuzer in op de vraag. “Ik denk gewoon muziek blijven maken, toch? Jezelf hoorbaar maken.” Jasper draait ook bij: “Als er een deur dicht gaat, gaat er ergens anders een raam open. Het is ook een tijd van nieuwe kansen. Je kan jezelf heel erg ontwikkelen nu.”
Volgens Denis Doeland, marketeer die achttien jaar lang werkzaam is geweest voor evenementenorganisatie ID&T (o.a. Tomorrowland, Mysteryland), is het nu vooral belangrijk om online zichtbaar te blijven. ‘Ondanks dat het financieel moeilijk zal zijn voor veel artiesten en festivals, is het nu belangrijker dan ooit om in contact te blijven met je doelgroep en toegevoegde waarde te bieden. De relaties verder te verdiepen. Het is verleidelijk om in het coronatijdperk even pas op de plaats te maken en niets meer van je te laten horen. Dat is niet de bedoeling: juist nu moeten artiesten in contact blijven met fans’, aldus Doeland op zijn eigen blog.
De toekomst
Wat hebben de opkomende festivalacts, wetende dat de crisis nog een tijd voort zal duren, voor ons in petto? Karel: “We doen van alles, maar zijn toch vooral in de studio bezig. We hebben nu drie nummers bijna helemaal af.” Daarvan is de eerste ‘De Wereld’ net gedropt. “Die track gaat over hoe wij denken dat het met de wereld gaat.”
Gotu Jim denkt al aan het leven na corona. “Ik denk dat ik het allemaal een beetje af laat hangen van hoelang het nog gaat duren. We hebben nu genoeg tijd om vette dingen te maken. Misschien ga ik dus wel wat groters doen als de crisis weer voorbij is. Ik wil dan het liefst terugkomen met een dikke banger. Bam!”
WIES is ondertussen vooral bezig met persoonlijke ontwikkeling. Jasper: “Ik ben Photoshop gaan leren, maar bijvoorbeeld ook nieuwe drumtechnieken gaan bestuderen. Nu kan ik mezelf lekker ontwikkelen.” Jeanne vult aan: “Ja en ik schrijf een beetje vanuit thuis. En dan werken we vervolgens samen alles uit.”
Of we de drie acts ook in 2021 – als de festivalzomer dan wél doorgaat – weer terug kunnen vinden op de festivalweide? Daar bestaat volgens hen in ieder geval geen twijfel over. “Jazeker”, besluiten WIES, Goldband en Gotu Jim.
