Stiekem gaan veel Eurosonic panels altijd over een handjevol zaken. Over diversiteit, duurzaamheid, en sindskort: het feit dat alles op rap tempo duurder wordt. Van tickets tot personeel, en van eten tot artiesten. Hoe dat komt en hoe we daar uitkomen? Dat lossen de panels vooralsnog niet op. In zo’n beetje alle gesprekken over de groeiende kosten van livemuziek wijzen de betrokken partijen naar elkaar, of het nu over de oorzaak of de oplossing gaat.
Waarom schuiven kleine artiesten niet door op de affiches? En waarom is livemuziek zo duur? Het zijn natuurlijk complexe vragen, maar op de panels op Eurosonic 2024 lijkt men hun best te doen om de puzzel nog even iets ingewikkelder te maken.
Zo concludeert een panel over de gages van kleine artiesten in poppodia dat festivals kleinere artiesten moeten boeken. Het panel over programmering en productie op festivals verlegt dit argument en wijst naar de sterk gegroeide gages van kleinere acts, die relatief gezien steeds grotere producties voor hun show meenemen. Ook wordt er bij dit panel op gewezen dat de gages voor de grotere artiesten te hoog zijn. Elders verwijst men bij een panel over grote festivals en boutique festivals naar het geëxplodeerde aanbod van festivals en de daaropvolgende noodzaak om exclusiviteitsdeals met artiesten af te spreken, wat die gages weer doet stijgen.
“Als je een Nederlandse headliner exclusief op jouw festival wilt hebben, moet je meer betalen. Zo’n act is dan bijna even duur als een internationale headliner.”
Eric van Eerdenburg, festivaldirecteur Lowlands
Het is een bijna kafkaësk fenomeen, waar je als bezoekers af en toe met verbazing naar zit te luisteren. Hoorden we daar goed dat Di-rect sinds de pandemie twee keer zo duur is? Zei hij nou echt dat de kleine artiest ‘eerst maar moest gaan spelen’? Ondertussen worden er over communicatie, inclusie, diversiteit en eerlijke betaling – hoewel in principe belangrijke thema’s – voornamelijk open deuren ingetrapt, terwijl je hiertussendoor probeert te luisteren of er misschien voor de bezoeker en kleinere artiest nog een oplossing komt voor de hoge prijzen.
Het prijskaartje van een headliner
Te beginnen bij het ‘probleem’ dat op Eurosonic ‘23 al hot topic was; de gages van grote (Nederlandse) artiesten. Die zijn de afgelopen jaren flink gestegen, wat het voor festivals steeds lastiger maakt om budget over te houden voor de kleinere artiest. “Vijf of zes headliners is al ontzettend moeilijk,” aldus Mark van Horik van o.a. Nirwana Tuinfeest. Maar die headliners zijn wel nodig om de kaartjes te verkopen, dus hebben de boekers weinig keus.
Ook exclusiviteitsdeals maken het niet makkelijker. Festivaldirecteur Eric van Eerdenburg van Lowlands legt uit dat zijn festival steeds vaker om tafel gaat met Nederlandse artiesten over exclusiviteit. Zo steekt de lineup beter af tegen de rest van het festivalwalhalla dat Nederland heet. Daar staat voor de artiesten natuurlijk een hoger prijskaartje tegenover, want die lopen inkomsten mis die ze anders op andere festivals verdiend hadden. Volgens Van Eerdenburg ligt dat prijskaartje daardoor bijna gelijk aan die van een grote, internationale headliner.
Calimero-complex van kleine acts en festivals
De kleine festivals zien zichzelf ondertussen in zwaar weer verkeren. Almaar hoger wordende gages van de grote artiesten kunnen ze niet betalen, en de kleine artiesten verkopen de tickets niet. Dit terwijl de meeste festivals juist die kleinere artiest een podium willen geven.
Age Versluis van Friendly Fire verwijst naar hoe je als beginnend artiest in Nederland (ten opzichte van het buitenland) vaker eerst de lokale festivals afgaat in plaats van de kleine poppodia. Pas als je een beetje tractie krijgt in een stad, kijk je verder naar een tour waarbij je zelf de tickets verkoopt. Maar nu de festivals steeds minder budget beschikbaar hebben, lijkt dit systeem zijn gebreken te vertonen. In directe zin ten nadele van de festivals, en op de langere termijn ten nadele van beginnende acts die voor een steeds hogere drempel tot succes staan. Een race to the bottom.
De hogere drempel van een clubtour
Een clubtour langs de poppodia is voor beginnende artiesten namelijk ook minder snel een optie. “Om een echte ‘verlies-show’ (een show die nauwelijks kaarten verkoopt, red.) recht te trekken heb je tien uitverkochte shows nodig,” vertelt Eva van de Vlasakker van Paradiso. Ze voegt daaraan toe dat er van de subsidies voor poppodia bovendien maar een heel klein deel terechtkomt bij de programmering.
Het maakt dat de ticketprijzen voor shows van kleine artiesten laag moeten blijven, anders verkopen de tickets überhaupt niet. Voor die artiesten blijft er daardoor onder de streep nog maar weinig over en is het hopen dat je quitte speelt met het verkopen van merch.
Het zorgt er vooral voor dat kleine artiesten maar moeilijk hun podia kunnen vinden. Wanneer zij dat wél doen, willen ze natuurlijk opvallen. Mike Manders, FOH-mixer voor o.a. Suzan & Freek, ziet steeds vaker ziet dat kleine artiesten met grote producties aan komen zetten. Lichtinstallaties, backdrops en eigen materieel. Het maakt een show er voor de artiest niet goedkoper op. Mark van Horik onderschrijft dit: “Vroeger gingen we op pad met drie personenauto’s. Nu komen ze na een beetje airplay al aan met een trailer.”
Power to the people
Op Eurosonic Noorderslag is er dit jaar geen oplossing gekomen. Alle managers, boekers, poppodia, festivalorganisatoren, artiesten en geluids- en lichttechnici blijven oeverloos naar elkaar wijzen. Maar als bezoeker valt er misschien wél een slag te slaan. Want hoewel we natuurlijk die grote headline-acts willen zien, weet de doorgewinterde festivalbezoeker ook dat het soms juist zo heerlijk is om verrast te worden door een onbekende naam.
Dus, aan ons de oplossing! Bezoek de kleine acts in popzalen, ook als de ticketprijs misschien ietsje hoger is geworden. Koop kaarten voor een showcasefestival of bezoek op je favoriete festival wat vaker een band waar je nog nooit van hebt gehoord. En wellicht komt er dan op Eurosonic 2025 meer perspectief.
