Sziget is naast Glastonbury misschien wel het grootste en populairste festival van Europa. Ook de editie van 2024 belooft legendarisch te worden. Nu we lekker aan het opwarmen zijn voor dit mooie festival, is het een mooi moment om terug te denken aan al die onvergetelijke momenten op het Hongaarse eiland door de jaren heen. We nemen je mee naar 30 onvergetelijke momenten uit de Sziget geschiedenis.
1. De eerste editie (1993)
Door de val van het communisme en de Sovjet-Unie in 1989, vallen subsidies voor evenementen in de zomer weg. Muzikant Péter Müller en concertorganisator Károly Gerendai spelen daarop in met hun idee voor een muziekfestival. In 1993 vindt de eerste editie van Diáksziget (‘studenteneiland’) plaats. Het festival heeft alleen Hongaarse artiesten geprogrammeerd en weet daarmee 43.000 bezoekers op de been te brengen.
2. Een ode aan Woodstock ’69 (1994)
Voor de tweede editie wordt een bijzonder thema gekozen: de 25ste verjaardag van Woodstock ’69. Met het boeken van de eerste internationale artiesten zoals Jethro Tull, Eric Burdon, Jefferson Starship en Grandmothers of Invention (Frank Zappa), groeit de populariteit van het festival. Er komen deze tweede editie maar liefst 143.000 bezoekers naar Sziget!
3. De introductie van het festivalbandje (1995)
Aangezien de eerste edities geen tot weinig geld opbrachten, wordt er een drastische maatregel genomen: het verhogen van de ticketprijzen. De prijs van een dagkaart verdubbelt zelfs bijna; van 300 Hongaarse forint naar 500 (2 euro). Een weekpas stijgt van 1.800 naar 2.500 forint (10 euro). Prijzen waar we nu natuurlijk hartelijk om kunnen lachen. Veel belangrijker dit jaar is toch wel de introductie van het festivalbandje: een mijlpaal in de Sziget geschiedenis.
4. Dag Diáksziget, hallo Pepsi Sziget (1996)
Al snel trekt het festival meer bezoekers en daarmee ook de aandacht van grote bedrijven. In 1996 verbindt Pepsi haar naam aan het festival, wat vanaf dat moment door het leven gaat als Pepsi Sziget. Dit vergemakkelijkt het boeken van internationale topartiesten en bezoekers mogen voor het eerst via internet stemmen op een act die ze graag willen zien. Meer dan 200.000 festivalgangers zijn getuige van shows van onder andere Iggy Pop en Slah. Toch krijgt het festival ook haar eerste grote tegenslag te verwerken: The Prodigy cancelt hun show.
5. Dubbele headliners (1997)
West-Europa heeft inmiddels Sziget ontdekt! Zo wordt er voor het eerst geadverteerd op internet en besteedt MTV aandacht aan het festival door een live-verslag uit te zenden. Voor het eerst zijn er meer dan 800 acts te zien, met minimaal twee grote namen per dag. En wat voor een namen! David Bowie, Motörhead, Faith No More, The Prodigy, Foo Fighters en meer.
6. Facelift (1998)
In 1998 krijgt Sziget een grote facelift. De amateurs die de eerste jaren verantwoordelijk waren voor de organisatie, worden vervangen door professionele marketeers onder leiding van Pepsi’s eigen Gábor Takács. Daarnaast vindt het festival voor het eerst begin augustus plaats, omdat eind augustus al een ander groot evenement staat gepland: de GP van Hongarije. Ook wordt er, na herhaaldelijke klachten van de lokale bevolking, gebruik gemaakt van ‘soundproof’ tenten om de geluidsoverlast tegen te gaan.
7. Randprogrammering (1999)
Omdat het festival steeds groter wordt, groeit ook de vraag naar een uitgebreid randprogramma. Daarom behoren in 1999 een heuse restaurantzone, een wasserette, een postkantoor en foto-service tot de faciliteiten. Omdat festivalgangers in principe voor niks meer het eiland moeten verlaten, is de Sziget-experience een feit. Met natuurlijk de bijkomende economische voordelen voor de organisatie 😉
8. Sziget groeit uit haar voegen (2001)
Het geboortejaar van het inmiddels welbekende Sziget TV. Maar dat was niet het enige succes wat geboekt wordt. Slechts acht jaar na de oprichting, noteert het festival voor het eerst in de Sziget geschiedenis op één dag meer bezoekers dan de hele eerste editie bij elkaar. 60.000 bezoekers zorgen ervoor dat de poorten van Óbuda voor het eerst dichtgaan. Om alle festivalgangers te kunnen herbergen, wordt de main stage op een andere plek neergezet. De Britse band Morcheeba weet daar van alle acts het grootste publiek op de been te brengen.
9. Zelfstandig Sziget (2002)
Het festival weet in 2002 eindelijk een stabiele financiële situatie te creëren en wordt voor het eerst ‘gewoon’ Sziget. Pepsi blijft wel aan als sponsor. Voor het eerst realiseert Sziget echter geen groei in het bezoekersaantal: 355.000 ten opzichte van 365.000 het jaar ervoor. Ook zonder Pepsi als hoofdsponsor wist Sziget zelf internationale topacts te boeken: The Cure, Muse, Iggy Pop en Pulp geven acte de présence in Boedapest.
10. Meerdere stages (2006)
In 2006 zet Sziget een nieuwe stap in het realiseren van een line-up die bol staat van diversiteit. Voor het eerst is het Hongaarse feesteiland decor voor de Blues stage, World stage, Jazz tent en verschillende theaters. Op deze podia worden zowel internationale topacts als nieuwkomers binnen de verschillende genres geprogrammeerd. Voor ieder wat wils dus!
11. Het langste concert ooit (2007)
In 2007 vormt Sziget opnieuw het decor voor een wereldrecord. Tijdens day zero gaf de Hongaarse band Locomotív GT het langste concert ooit. De band, één van de succesvolste in de geschiedenis van de Hongaarse muziekindustrie, speelde een set van maar liefst 11.580 (!) minuten, de pauzes van 5 minuten daargelaten.
12. Music Against Racism (2009)
In 2009 opent de Hongaarse heavy-metalband Tankcsapda het festival. Wat volgt is een megaconcert van verschillende acts, die zich samen Music against Racism (ZARE) noemen. Verder sieren tijdens deze editie onder andere Faith No More, Placebo, Snow Patrol en Editors het affiche. Niemand minder dan De Staat verdient een eervolle vermelding. Naast het uitbrengen van Wait for evolution en een optreden op de main stage van Pinkpop, lag ook Boedapest aan de voeten van de Nijmegenaren.
13. Dreher (2010)
In 2010 gaat Sziget een samenwerking aan met biermerk Dreher. Dit goudgele gerstenat is inmiddels uitgegroeid tot vast onderdeel van de totale Sziget-experience. Wat blijkt? Het is eigenlijk niet te pruimen. Althans, dat lieten jullie ons een tijd geleden weten. Gelukkig kan zelfs een lauwe halve-liter de pret op het feesteiland niet drukken.
14. Prince op Sziget (2011)
Met namen als 30 Seconds To Mars, Rise Against, The Chemical Brothers, Interpol, Pulp, Kasabian, Skunk Anansie, Kaiser Chiefs en vele anderen leek het affiche van Sziget 2011 al compleet. But wait, there’s more! Nog geen twintig dagen voor het festival kondigt Prince een surprise-tour aan, die hem onder andere langs Sziget voert. Fans genieten van een show van maar liefst 2,5 uur inclusief drie (!) toegiften.
15. Introductie Colosseum (2012)
Niet alleen muziek, maar ook kunst vertolkt een belangrijke rol tijdens Sziget. Het Colosseum is daar een voorbeeld van: een Romeins amfitheater met een diameter van 20 meter, maar volledig gemaakt van houten pallets en aangekleed met kunst. Dichtbij de mainstage is het daarnaast al jaren de thuisbasis van vele mooie feestjes, met focus op dance en elektronische acts.
16. The Island Of Freedom (2013)
Het jaar 2013 staat in het teken van de geboorte van het concept ‘The Island Of Freedom’. Het idee grijpt terug in de Sziget geschiedenis naar de grondbeginselen van het festival, zoals Müller en Gerendai het ooit bedoeld hadden: een week lang een eigen land vormen, met haar eigen regels, valuta en vlag. Een land waarin iedereen gelijk en vrij is, zonder dat gender, geaardheid of afkomst ook maar enige invloed heeft.
17. Introductie special parties (2013)
In 2013 waren ze daar opeens: de special parties. Elke dag rond een uur of 7 vindt er een speciaal feestje bij de mainstage van het festival plaats. ‘Flag party’, ‘Colour party’ of ‘Balloon party’: allemaal zijn ze inmiddels uitgegroeid tot een bekend fenomeen binnen festivalland. En dat levert, zoals je hierboven kunt zien, mooie plaatjes op.
18. Sziget voor het eerst in de historie uitverkocht (2014)
In 2014 voert Sziget voor het eerste meerdere early bird-fases in. Kocht je je kaartje voor 31 juli, bespaarde je zomaar 50 euro ten opzichte van de late beslissers. Uiteindelijk reizen er 415.000 unieke bezoekers af naar Obuda-eiland in Boedapest, onder hen traditioneel veel Nederlanders en Belgen. Dat was de eerste keer dat het festival uitverkocht. De Szigetgangers krijgen waar voor hun geld, want niet alleen is het 7 dagen feest, maar programmeert de organisatie ook nog een 7 dagen muziekacts van het hoogste niveau.
19. Pussy Riot (2015)
Tijdens de editie van 2015 verwelkomt Sziget speciale gasten: Nadia en Masha van de Russische feministische punkband Pussy Riot. Dit collectief vergaarde in 2012 internationale bekendheid met hun optreden in de kathedraal van Moskou, waar ze protesteerden tegen de herverkiezing van Poetin en Russische strafkampen. De bandleden worden opgepakt en na een schijnproces allemaal veroordeeld.
Artiesten als Red Hot Chili Peppers, Franz Ferdinand en Madonna spreken openlijk hun steun uit voor de dames. Uiteindelijk weet een deel van de band het land te onvluchten, terwijl andere vervroegd vrij worden gelaten. Pussy Riot wordt daarna op allerlei plekken uitgenodigd als ambassadeurs van vrijheid. Zo ook op Glastonbury en Sziget 2015, waar zij een open discussie voeren over vrijheid.
20. Groter dan ooit, maar met een zwart randje (2016)
Met 496.000 bezoekers uit meer dan 100 verschillende landen en topacts als The Chemical Brothers, Rihanna en Muse, is Sziget 2016 groter dan ooit. Maar dat was niet het enige. Het festival sleepte namelijk de Festileaks Festival Award binnen voor de beste camping!
Maar helaas is deze editie toch een zwarte pagina in de Sziget-historie. Voordat het festival überhaupt plaatsvindt, voltrekt zich een tragedie: Sziget-boeker Dan Panaitescu, komt om in een auto-ongeluk. Als eerbetoon wordt de mainstage omgedoopt tot Dan Panaitescu Main Stage en wint hij postuum de ‘Lifetime Achievement Award’ bij de European Festival Awards.
21. De opening van de 25e editie met P!nk (2017)
De powervrouw uit Pennsylvania trapte haar set af met ‘Get The Party Started’, een verzoek waar de festivalweide massaal gehoor aan gaf. Voor het grootste publiek van de hele Sziget-week werkte ze moeiteloos haar reeks aan greatest hits af. Het optreden ontpopte zich al snel tot één groot meezingfestijn. P!nk steeg letterlijk en figuurlijk boven zichzelf uit tijdens het laatste nummer ‘So What’, toen ze aan een stellage boven het publiek zweefde.
22. De afzegging van Nothing But Thieves (2017)
De vele fans stonden al met hun luchtgitaar in de aanslag toen de bandleden van Nothing But Thieves op hun dooie gemak het podium op kwamen slenteren. Een luid applaus volgde. Maar hé, waar is die zanger gebleven? Terneergeslagen vertelde zijn collega’s dat Conor Mason naar het ziekenhuis was afgevoerd vanwege een ‘ongelukje backstage’. Het optreden kon geen doorgang vinden. Later bleek dat hij een mespuntje in zijn oog had gekregen. Hopelijk krijgt het vijftal uit Southend-on-Sea volgend jaar de kans om hun gemiste show in te halen.
23. De eerste keer straattheater (2017)
“Huh? Wat is dat dan? Een gigantische kever?!”. Met gepaste walging aanschouw je hoe het levensgrote insect langzaam naar je toe kruipt. Die verwarde circusdirecteur zwaait wild met zijn stok op en neer, maar je begrijpt eigenlijk niet goed wat hij bedoelt. Je hebt bewondering voor dit schouwspel – dat overduidelijk nep is -, maar toch deins je angstig terug. Dan opeens komt dat vieze beest wel heel snel dichtbij en grijpt hij je bij je enkel. Je schreeuwt het uit en weet niet hoe snel je weg moet komen. Het straattheater op Sziget 2017 is bijzonder geestig.
24. De ‘Secret Gig’ van ZHU (2018)
Je hoort het goed, een geheim optreden van niemand minder dan ZHU. De dag na zijn show in het A38 verschijnt de DJ onaangekondigd op een pop-up podium voor de Main Stage. Ook in deze show weet hij de menigte weer helemaal gek te krijgen met hits als ‘In The Morning’ en ‘Fanded’.
25. De ABBA tribute band (2019)
Het gebeurt niet vaak dat een tribute band het tot de 25 beste optredens van een festival schopt. Toch lukte het de ABBA tribute band – en vooral de beveiliger tussen het publiek – jullie harten zo erg te veroveren, dat ze een plekje tussen de beste shows van Sziget 2019 wisten te bemachtigen. Ben je ooit wel eens op een feestje geweest waar men niet los ging op de zoete Zweedse klanken?
26. Polonaise op hoogte bij Kensington (2022)
Voor één van de laatste festivalshows van Kensington in de huidige bezetting kleurde de Sziget-weide op zaterdagmiddag rood-wit-blauw. Traditiegetrouw vroeg zanger Eloi het publiek om bij ‘Home Again’ op elkaars schouders te klimmen. Niet alleen gaf het publiek maar al te graag gehoor aan dit verzoek, tientallen mensen gingen een stapje verder en zetten een heuse polonaise in. De band vond het geweldig en vertelde dit nog nooit meegemaakt te hebben.
27. Discopopkoningin Dua Lipa (2022)
Op woensdagavond is de mainstage tot de nok toe gevuld met massa’s mensen. Niet gek, aangezien al haar eerdere (arena)shows al ruim van tevoren uitverkocht waren. Iedereen wil de discohits van Dua Lipa horen en krijgt er ook nog een legendarische show vol strakke dansjes en strandballen bij. Met deze Future Nostalgia-show ontpopt Dua zich tot een ware disco-queen die het hele veld luidkeels mee laat zingen.
28. Lorde x Caroline Polachek (2023)
Lorde maakte op Sziget 2023 weer eens haar opwachting op de Europese festivalweides, en hóé. Ze maakte er een onvergetelijke dansshow van. Ook de remix van een hit zoals ‘Tennis Court’ kwam voorbij. Het absolute hoogtepunt was wel de verrassende verschijning van Caroline Polachek op het podium. De twee popsterren brachten samen Lorde’s hit ‘Green Light’ ten gehoren. Hier werd nog dagen over nagesproken.
29. Hét Flunkyballtoernooi
Radiozender 3FM creëerde een open WhatsAppgroep waar zo’n 700 Nederlanders op Sziget aan deelnamen. Lief en leed werd gedeeld en nieuwe vriendschappen ontstonden. Maar het allermooiste wat voortkwam uit de groep was toch echt wel het dagelijkse flunkyballtoernooi. Rond vijf uur ‘s middags verzamelden alle Nederlanders zich in grote getalen om de dag goed te beginnen door sport en spel te combineren met het eerste biertje.
30. De shows in de Freedome
Voor de beste optredens van Sziget 2023 moest je deze editie eigenlijk niet op de Mainstage zijn. Het tweede podium, de Freedome, was the place to be. Drie shows staken er flink bovenuit: M83, Jamie xx en Confidence Man, zorgden ervoor dat de tent volledig op zijn kop stond. Overal stonden mensen met hun armen in de lucht, klommen ze bij elkaar op de schouders, gingen de voetjes van de vloer en zongen ze de longen uit hun lijf.
Sziget 2022
